اسكار؛ دیو یا دلبر؟!
از جوایز اسكار به‌عنوان با ارزش‌ترین جوایز سینمایی در داخل آمریكا اسم می‌برند و معمولاً گفته می‌شود هر هنرمندی كه موفق به دریافت این جایزه شود، با یك‌سری شرایط خوب كاری روبه‌رو خواهد شد.
اما آیا واقعاً دریافت جایزه اسكار به معنی موفقیت دوجانبه است، یا اینكه تأثیر چندانی در وضعیت هنری و كارنامه سینمایی دریافت‌كنندگان خود نخواهد داشت؟ این پرسشی است كه مدتی است در محافل هنری آمریكا و كانادا (و حتی انگلیس) مطرح شده است. همه برای آن یك جواب مشخص می‌خواهند و هر كسی هم بنابر تفكر و نگرش خود به آن پاسخ می‌دهد.
واكنش و گرایش بازیگران، فیلمسازان و حتی مدیران تولید سینما در این رابطه متفاوت است و طیف وسیعی از دیدگاه‌ها را دربرمی‌گیرد؛ از خوش‌‌بینی محتاطانه گرفته تا عدم‌موافقت سفت‌وسخت، نمی‌توان به‌راحتی یك پاسخ دقیق و مشخص در این رابطه پیدا كرد. این عدم توافق و تنوع گسترده در شرایطی خودش را آشكار می‌كند كه مراسم سال آینده اسكار در ماه مارس، با یك تغییر بزرگ و عمده روبه‌روست. منظور، انتخاب‌شدن 10 فیلم در رشته بهترین فیلم سال به‌جای 5 فیلم است. در دور جدید اسكار، برخلاف سنت 50ساله این مراسم كه 5 فیلم به‌عنوان نامزد دریافت اسكار بهترین فیلم سال انتخاب می‌شدند، تعداد فیلمهای این رشته به دو برابر افزایش یافته است.
آكادمی علوم و هنرهای اسكار با گسترش محدوده و فضای رشته اسكار بهترین فیلم سال، نوع جدیدی از فعالیت را تجربه می‌كند. اعضای آكادمی امیدوارند این اقدام باعث جلب‌توجه بیشتر تماشاگران به مراسم شود. از سوی دیگر نامزدشدن انواع و اقسام فیلم‌ها- و نه یك نوع خاص و به اصطلاح اسكار‌پسند- در این رشته، پرستیژ مراسم را بالا برده و هویت تازه‌ای به آن می‌دهد. پرستیژ مورد نظر، كمك زیادی به بهبود وضع آكادمی و مراسم آن می‌كند.
البته این اولین‌بار نیست كه آكادمی اسكار تعداد 10 فیلم سینمایی را نامزد دریافت جایزه اسكار بهترین فیلم سال می‌كند. از سال 1931 تا 1943، آكادمی اسكار 10 فیلم را نامزد اسكار بهترین فیلم سال كرد. در طول 12 سالی كه آكادمی در بدو تأسیس خود این كار را انجام می‌داد، مراسم اسكار رنگ و بوی خاص و ویژه‌ای داشت.اما به دلایلی كه هیچ‌وقت كاملاً مشخص نشد، آكادمی از سال 1944 تعداد فیلمهای این رشته را كاهش داد و آن را به 5 فیلم رساند.
آیا آكادمی اسكار با دو برابر كردن نامزدهای رشته اصلی خود، دوباره دارد به دوران باشكوه گذشته خویش برمی‌گردد؟ این درحالی است كه برخی از تحلیل‌گران سینمایی در هالیوود شك دارند دو برابر شدن تعداد فیلمهای رشته اسكار بهترین فیلم، تغییر چندانی در وضعیت مراسم اسكار و آكادمی علوم و هنرهای زیبا به‌وجود بیاورد. آیا دوبرابر‌كردن فضا، می‌تواند اعتبار بیشتری برای فیلمی كه جایزه اسكار بهترین فیلم سال را می‌برد فراهم كند؟ آیا این كار یك جور تقلب نیست؟ و آیا با این كار تماشاگران مراسم اسكار گول‌زده نمی‌شوند؟
مت دیمون بازیگر مجموعه فیلم اكشن و پرفروش «هویت بورن» كه برای درام «ویل هانتینگ خوب» اسكار بهترین فیلمنامه را به‌صورت مشترك با بن افلك گرفت، در این‌رابطه می‌گوید: «فكر می‌كنم این اقدام آكادمی اسكار یك مصیبت است. وقتی شنیدم آنها چكار كرده‌‌اند، زانوهایم لرزید. ایده خیلی بدی است. شما فكر نمی‌كنید تعداد 10 فیلم برای رشته بهترین فیلم سال كمی زیاد است؟»
این جملات را بازیگری می‌گوید كه فیلمهای حادثه‌ای و مردم‌پسند او هیچ‌وقت نامزد اسكار رشته بهترین فیلم سال نشده‌اند. اما اقدام جدید آكادمی می‌تواند نام فیلمهای تجاری این بازیگر را نیز وارد نامزدهای این رشته كند. این دقیقاً نكته‌ای است كه آكادمی اسكار روی آن انگشت گذاشته و گفته می‌خواهد فیلم‌هایی را كه بار مردم‌پسند و تجاری دارند نیز وارد رقابت‌های اسكاری كند.بحث رقابت‌های اسكاری شد و توجهات به فیلمهای جدیدی جلب‌شده كه این‌روزها، راه خود را روی پرده سینماها باز می‌كنند. این ماه دنیای سینما با جشنواره‌های تورنتو، ونیز و تلوراید روبه‌روست. برپایی این جشنواره‌ها به‌صورت سنتی خبر از شروع فصل اسكاری سینما و مراسم مختلف اهدای جوایز می‌دهد.
همزمان با برپایی این جشنواره‌ها، مسئولان كمپانی‌های بزرگ فیلمسازی و شركت‌های كوچك و مستقل سینمایی، خودشان را آماده می‌كنند تا آن دسته از محصولات خود را اكران عمومی كنند كه شانس زیادی برای نامزدی در رشته‌های مختلف اسكار دارند و به اصطلاح از آنها به‌عنوان فیلمهای اسكاری یاد می‌شود. در طول سال‌های قبل، فیلم‌هایی مثل «تصادف»، «میلیونر زاغه‌نشین» و «سرزمینی برای پیرمردها نیست» در چنین ایامی، هم در جشنواره‌های معتبر بین‌المللی به‌نمایش درآمدند و هم در سطح وسیعی روی پرده سینماها رفتند. تمام این فیلم‌ها، موفقیت‌های خیلی‌خوبی در مراسم اسكار كسب كردند و توانستند جایزه اسكار بهترین فیلم سال را از آن خود كنند.
مت دیمون كه امسال «خبرچین!» فیلم جدید استیون سودربرگ را به‌عنوان فیلم افتتاحیه جشنواره بین‌المللی تورنتو داشت، به موفقیت اسكاری این كمدی درام مستقل سینما امید زیادی دارد. به گفته او: «وقتی شما 5فیلم را در رشته بهترین فیلم سال نامزد دریافت جایزه می‌كنید، عموم تماشاگران وقت كافی برای تماشای آن دارند. ولی وقتی این تعداد افزایش پیدا می‌كند، ناخودآگاه برای خود شما هم این سؤال مطرح می‌شود كه آیا واقعاً این تعداد فیلم، ارزش نامزدشدن در این رشته را داشته‌اند یا خیر؟ در این حالت، آیا این نامزد‌شدن‌ها ارزش معنوی دارد؟»
پیتر جكسن، فانتزی‌سازی كه «ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه» او اسكارهای سال2003 را درو كرد (و از جمله جوایز اسكار بهترین فیلم و كارگردان را گرفت)، از زاویه دیگری به موضوع نگاه می‌كند و می‌گوید: «من امیدوارم اقدام جدید آكادمی باعث كاهش وزن و اعتبار نامزدهای این رشته نشود. به‌صورت طبیعی، وقتی فیلمی نامزد اسكار بهترین فیلم سال می‌شود، این نامزدی برای آن فیلم افتخاری بزرگ محسوب می‌شود. نباید كاری كرد كه نامزدشدن فیلم‌ها، تبدیل به امری سهل و ممتنع شود. آیا وقتی تعداد نامزدهای این رشته دو برابر می‌شود، باز هم می‌توان از آن افتخار و اعتبار صحبت كرد؟ من شك دارم!»
آكادمی اسكار زمانی كه تعداد فیلمهای نامزدشده در رشته بهترین فیلم سال را از 5 به 10 فیلم افزایش داد، رسماً اعلام كرد كه فیلمهای مستند یا خارجی زبان در این رشته قرار نمی‌گیرند و فیلمی از این دو بخش، در رشته بهترین فیلم سال نامزد دریافت جایزه نخواهد شد. آنها در توضیح اقدام جدید خود می‌گویند قصد دارند مراسم سالانه اسكار را مردمی‌تر كنند و شهرت و محبوبیت بیشتری برایش به‌همراه بیاورند. در عین‌حال، بحث پخش تلویزیونی و میزان بینندگان آن نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
طی سال‌های اخیر، مراسم تلویزیونی اسكار آن میزان تماشاچی را كه مورد نظر اعضای آكادمی است، نداشته است. آكادمی می‌خواهد در این زمینه ركوردشكنی كند و بر این باور است كه نامزدشدن فیلمهای محبوب و عامه‌پسند (همچون «وال-ای» یا «شوالیه تاریكی») می‌تواند نقش مهم و مؤثری در جذب تماشاگران تلویزیونی به مراسم 4ساعته تلویزیونی اسكار داشته باشد. این درحالی است كه طی سال‌های قبل (و به جز موارد معدودی) فیلمهای درام و مستقل كم‌بیننده، وجه غالب نامزدهای اسكار بهترین فیلم سال بوده‌اند.شاید بتوان گفت توجه به فیلمهای عظیم استودیویی مهمترین دلیل افزایش نامزدهای اسكار است.
منبع : همشهری
تنظیم برای تبیان : مسعودعجمی
