فصل تازه چینی

تحلیلگران سینمایی عقیده دارند سینمای چین با سرعت در حال حركت به سمت جلو است.

به اعتقاد آنها با وجود ادامه بحران اقتصادی بین‌المللی، وضعیت اقتصادی سینمای این كشور آسیای دور خوب است. در حقیقت، صنعت سینمای چین با موفقیت خوب مالی محصولات خود در سال گذشته میلادی، باعث شگفتی و شوك بسیاری از كشورهای جهان شد. این موفقیت در طول سال جدید میلادی هم ادامه داشته و نشانی از توقف در آن دیده نمی‌شود. این نكته‌ای است كه هم مسئولین رسمی و هنرمندان چینی روی آن توافق دارند و هم صاحب‌نظران خارجی.سینمای چین در سال‌2008 یك ركورد تازه را در زمینه تولید فیلم به نام خود ثبت كرد و برای اولین‌بار در تاریخ سینمای این كشور، تعداد 406فیلم سینمایی ساخته شد. همزمان با‌ آن جدول گیشه نمایش هم با موفقیت‌های خیلی خوبی روبه‌رو شد و بازار داخلی شاهد استقبال تماشاگران از محصولات چینی بود.

یك گزارش اقتصادی كه چند روز قبل منتشر شد حكایت از آن می‌كند كه جدول گیشه فروش در سال گذشته میلادی شاهد یك افزایش 30درصدی فروش بوده است. به این ترتیب، فیلم‌های سینمایی كه در سال 2008 روی پرده سینماهای چین رفتند، فروشی نزدیك به 5/4میلیارد یوآن (حدود635میلیون دلار) را تجربه كردند. در این گزارش آمده است: «در سال 2008، صنعت سینمای تمام كشورهای جهان از بحران اقتصادی وال‌استریت ضربه خوردند. میزان این ضربه در كشورهای مختلف یكسان نبود، ولی این بحران تمام كشورها را به اشكال گوناگون تحت تاثیر قرارداد. در این بین اما صنعت سینمای چین مسیر عادی و همیشگی خود را طی كرده و  نتایج خیلی خوب و امیدواركننده‌ای در گیشه نمایش گرفته است».

هم ‌سال قبل و هم امسال، محصولات داخلی دست بالا را در جدول گیشه نمایش داشته‌اند. به گفته تحلیلگران اقتصادی سینما، بیش از 60درصد فروش جدول گیشه متعلق به فیلم‌های چینی بوده است. چین پس از 6سال تلاش، تبدیل به یكی از معدود كشورهای جهان شده كه تولید فیلم پررونقی دارد و محصولات آن در بازار داخلی، با استقبال خوب تماشاگران روبه‌رو می‌شود. در عین حال، فیلم‌های چینی در سطح بین‌المللی هم با موفقیت خوبی روبه‌رو هستند. كل فروش محصولات چینی در سال گذشته بین كشورهای مختلف جهان (كه البته كشورهای آسیایی در آن در اولویت قرار دارند) حدود 380میلیون دلار بوده است. این رقم فقط شامل فیلم‌های سینمایی می‌شود و محصولات تلویزیونی را در بر نمی‌گیرد.

موفق‌ترین محصولات سینمای چین در سال گذشته به ترتیب فروش در گیشه نمایش اینها هستند: «اگر تو تك هستی»(48میلیون دلار)، «صخره سرخ: قسمت اول» (47میلیون)، «پوست رنگ‌شده» (34میلیون، هیچ‌كس پیش‌بینی چنین موفقیت عظیمی را برای این فیلم نمی‌كرد)، «سی‌جی‌7» (29میلیون) و «قلمرو ممنوع» (28میلیون). موفق‌ترین فیلم‌های خارجی انیمیشن نیز «كونگ‌فوی پاندایی» و «كوآنتوم تسكین» (فیلم جیمزباندی سینما با بازی دانیل كریگ) بودند كه در مقام ششم و هفتم جدول گیشه نشستند.

در طول یك سال گذشته حدود 118 مولتی‌پلكس در چین ساخته شده است. احداث این مولتی‌پلكس‌ها باعث جذب بیشتر تماشاگران به سالن‌های نمایش شده است. نكته‌ای كه تحلیلگران بر آن تاكید ویژه‌ای دارند این است كه استقبال خوب تماشاگران از فیلم‌های سینمایی در شرایطی است كه قیمت بلیت سینماها در مقایسه با درآمد و حقوق مردم عادی، خیلی گران است. شهرهای كوچك در جذب تماشاگران سینما، با موفقیت بیشتری عمل می‌كنند.

در گزارش سالانه مسئولین چینی از جمله آمده است: «به این ترتیب، در كنار تولید و نمایش فیلم‌های سینمایی و تلاش برای گسترش كار، باید به سینماسازی هم توجه ویژه‌ای داشت و كار احداث سالن‌های سینما و مولتی‌پلكس‌ها را ادامه داد.» رونق خیلی خوب فروش فیلم‌ها در گیشه نمایش را قبل از هر چیزی می‌توان در پایتخت چین دید. شهر پكن هر روز كه می‌گذرد شاهد حضور بیشتر تماشاگران در سالن‌های نمایش است. رقم 53میلیون تماشاچی در سال‌2007 به رقم 75‌میلیون در سال‌2008 رسید.

تحلیلگران اقتصادی سینما می‌گویند رونق فروش فیلم‌ها، به‌ویژه در دوران تعطیلات است. در چین دو تعطیلی شب سال نوی چینی و تعطیلات اكتبر از اهمیت خیلی زیادی برخوردارند. تعطیلات اكتبر مربوط به جشن‌های سالگرد انقلاب كمونیستی چین است كه مسئولین رسمی، برنامه‌های متنوع زیادی را برای آن در نظر می‌گیرند و تلاش دارند مردم عادی را جذب این برنامه‌ها كنند. اما در طول سال قبل، اتفاقاتی غیرقابل پیش‌بینی رخ داد كه باعث كاهش استقبال تماشاگران از فیلم‌های سینمایی شد.

در این رابطه می‌توان به توفان برف ماه ژانویه، زمین‌لرزه شدید منطقه تیچوآن در ماه می و بازی‌های المپیك در ماه آگوست اشاره كرد. هر یك از این رخدادها تاثیری منفی بر گیشه نمایش داشت و باعث شد كه تماشاگران سینما اشتیاق كمتری برای حضور در سالن‌های نمایش داشته باشند. كاهش شمار تماشاگران در رابطه با این اتفاقات، بین 20تا40درصد بود. با این حال، اهل فن می‌گویند چنین اتفاقاتی نادر است و همیشه رخ نمی‌دهد.

4 گروه فیلمسازی «چاینا فیلم گروپ»، «نیوپیكچر كمپانی»، «هوآیی برادرز گروپ» و «شانگهای فیلم گروپ» همچنان فعال‌ترین سازمان‌های فیلمسازی كشور چین هستند. این 4 سازمان بیش از 60درصد فروش جدول گیشه را در اختیار خود دارند و حرف اصلی و اول را در صنعت سینمای چین می‌زنند. اما بعضی وقت‌ها استثناهایی هم از راه می‌رسد. برای مثال «پوست رنگ‌شده» كه در عرض 19‌روز اول نمایش خود 29میلیون دلار فروش كرد، توسط یك شركت كوچك و مستقل فیلمسازی به نام «نینگ‌ژیا فیلم استودیو» تهیه شده است. از زمان موفقیت مالی و انتقادی این فیلم، این شركت دیگر حكم یك شركت كوچك فیلمسازی را ندارد. در عین حال، موفقیت این شركت تاثیر مثبتی بر فعالیت دیگر شركت‌های كوچك و مستقل فیلمسازی گذاشته و باعث تشویق آنها به ادامه فعالیت و تلاش برای تولید فیلم‌های مردم‌پسند شده است.

تحلیلگران سینمایی در چین می‌گویند بسیاری از تماشاگران سینما در این كشور، در مناطق روستایی و شهرهای كوچك (و حومه آنها) زندگی می‌كنند؛ به همین دلیل، رشد استفاده از سینمای دیجیتالی را می‌توان در این رابطه توجیه كرد و توضیح داد. تكنولوژی دیجیتالی باعث می‌شود تا فیلم‌های سینمایی نمایش بهتر و راحت‌تری در این مناطق داشته باشند. در حقیقت، تا زمان احداث مولتی‌پلكس‌ها یا سینماهای مجهز در این مناطق، می‌توان از سینمای دیجیتالی استفاده كرد.

طی یك‌ سال و نیم گذشته، حدود 7میلیون پرده نمایش دیجیتالی در این مناطق مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. دولت مركزی تا به حال حدود 290میلیون دلار هزینه كرده تا كار سینماهای دیجیتالی در مناطق روستایی و شهرهای كوچك پا بگیرد. اهل فن می‌گویند این مبلغ با نمایش فیلم‌های سینمایی و استقبال تماشاگران از آنها، دوباره به صندوق دولت برگشته است.سینمای چین به پیروی از سیاست‌های رسمی حاكم بر كشور (ایجاد درهای باز و حركت به سمت ترقی و نو شدن) سعی دارد خودش را با جهان خارج هماهنگ و همراه كند. در كنار احداث مولتی‌پلكس‌های جدید، رونق سینمای سه‌بعدی هم از جمله چیزهایی است كه مورد توجه سینمای این كشور قرار گرفته است.

صنعت سینمای هالیوود طی چند ماه گذشته، اهمیت ویژه‌ای به نسخه‌های سه‌بعدی محصولات جدید سینمایی خود داده است. هر روز كه می‌گذرد، شمار سینماهایی كه فیلم‌ها را به صورت سه‌بعدی نمایش می‌دهند افزایش می‌یابد (برای مثال انیمیشن كامپیوتری «بالا» كه هفته قبل در آمریكا اكران عمومی شد، 35میلیون دلار از فروش 68‌میلیون دلاری افتتاحیه خود را از نسخه‌های سه‌بعدی آن دارد). سینمای چین هم سخت در تلاش است تا با رونق سینماهای سه‌بعدی، وضعیت كلی خود را از آنچه هست، بهتر كند. از یك‌سو، محصولات جدید آمریكایی در این كشور با امكانات سه‌بعدی روی پرده سینماها می‌روند و از سوی دیگر خود صنعت سینمای چین در فكر تولید نسخه‌های سه‌بعدی محصولات خویش است.

اوایل امسال انیمیشن چینی «كارناوال حیوانات» در این كشور روی پرده سینماها رفت كه حكم اولین محصول انیمیشن سه‌بعدی چین را دارد. منتقدین سینمایی فیلم را از نظر تكنیكی مورد تایید قرار دادند و پسندیدند. استقبال تماشاگران هم از فیلم خوب بود اما هنوز برای اینكه این نوع سینما در چین فراگیر شود، نیاز به وقت و زمان هست. تماشاگران چینی برخلاف همتایان اروپایی و آمریكایی خود، در این رابطه كمی با صبر و تأنی حركت می‌كنند. در عین حال، یكی از دلایل امر را باید در قیمت گزاف بلیت سینماهای سه‌بعدی جست‌وجو كرد. صنعت سینمای چین هم مثل كشورهای دیگر در صدد جذب سرمایه‌های خارجی است.

یكی از گرایش‌های جدید كمپانی‌های بزرگ فیلمسازی آمریكا، مشاركت در تولید محصولات داخلی سینماهای دیگر كشورهای جهان است. چینی‌ها تلاش دارند تا در كنار كشورهایی مثل روسیه و هند، از این گرایش جدید به نفع سینمای خود بهره بگیرند. در همین رابطه است كه صنعت سینمای چین، از حضور كمپانی فوكس قرن بیستم در فعالیت‌های سینمایی در داخل چین استقبال كرده است. واحد بین‌المللی این كمپانی با جان‌وو و ترنس چنگ همراه می‌شود تا درام تاریخی و پرخرج «باج سلطان» را تهیه كند. این اولین بار است كه كمپانی فوكس، بخش مهمی از هزینه‌های تولید یك محصول چینی را به عهده می‌گیرد.

پاتریك لیونگ- دستیار اول جان‌وو- برای كارگردانی این فیلم انتخاب شده است.جان‌وو كه سال‌ها در آمریكا كار كرده و چند فیلم موفق در آنجا ساخته، قصد دارد با سرمایه آمریكایی‌ها فیلم‌های چینی‌زبان را برای مردم چین تهیه كند. در عین حال، سرمایه‌گذاری كمپانی‌های بزرگ هالیوودی روی محصولات چینی، به معنی ایجاد بازارهای بزرگ‌تر و وسیع‌تر برای محصولات چینی است. خط اصلی قصه «باج سلطان» درباره 2 آكروبات‌باز سیرك است كه درگیر یك مثلث عاشقانه می‌شوند. مسئولین فوكس از سال‌1997 در فكر تولید این فیلم با همكاری و مشاركت جان‌وو بودند. در آن زمان، آنها مایل بودند خود وو این فیلم را كارگردانی كند اما در همان سال‌ها، این پروژه به بایگانی سپرده شد. لیونگ كه دستیار وو در «صخره سرخ» بود، از سوی وو به عنوان بهترین گزینه برای كارگردانی فیلم معرفی شده است.

وی قبل از این چند فیلم موفق در چین و هنگ‌كنگ كارگردانی كرده است.به گفته جان‌وو «آخرین طرحی كه ما برای فیلم داشتیم، قصه آن در منطقه بروكلین می‌گذشت اما نوع قصه به گونه‌ای است كه می‌تواند در هر مكانی اتفاق بیفتد؛ به همین خاطر ما بدون اینكه مشكلی پیدا كنیم، مكان رویدادها را به جنوب چین منتقل كردیم. مسئولین كمپانی فوكس هم از این ایده استقبال كردند و گفتند خیلی مایلند روی فیلمی با مضمون چینی سرمایه‌گذاری كنند.

زمانی كه فیلمی مورد پسند و استقبال منتقدین و تماشاگران قرار می‌گیرد، همه می‌خواهند از آن تقلید كرده و فیلم‌هایی شبیه آن بسازند. این همان اتفاقی است كه برای «صخره سرخ» رخ داد. اما «باج سلطان» یك حركت جدید و یك نگاه تازه است. مخاطبین اصلی فیلم جوانان هستند.»

منبع : همشهری

تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی