تبیان، دستیار زندگی
استن لی، طراح شخصیت‌هایی چون «اسپایدرمن»، «هالك شكست‌ناپذیر» و «مردان ایكس» در 86سالگی همچنان فعال و پرانرژی هست. اهل سینما می‌گویند ابرقهرمان‌ها می‌آیند و می‌روند، ولی استن‌لی خالق بسیاری از این ابرقهرمان‌های سرشناس، موجودی جاودانی و همیشگی است. در سن 8
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

خالق ابرقهرمانان كميك استريپ

مردان ایكس

استن لي، طراح شخصيت‌هايي چون «اسپايدرمن»، «هالك شكست‌ناپذير» و «مردان ايكس» در 86سالگي همچنان فعال و پرانرژي هست.

اهل سينما مي‌گويند ابرقهرمان‌ها مي‌آيند و مي‌روند، ولي استن‌لي خالق بسياري از اين ابرقهرمان‌هاي سرشناس، موجودي جاوداني و هميشگي است. در سن 86سالگي اين استاد بلامنازع قصه‌هاي كميك استريپي (و به ويژه شركت انتشاراتي ماردل) هنوز موجودي قوي و خلاق است كه مي‌تواند كاراكترهاي مرموز ابرقهرمانانه را خلق كند. اين ابر قهرمانان موجوداتي با قدرت‌هاي زياد و افسانه‌اي هستند كه معمولا گذشته‌اي پردردسر داشته‌اند. دنيايي كه اين موجودات در آنها زندگي مي‌كنند، چشم‌اندازي متنوع از دو دنياي خيالي و واقعي است كه مسائل و مشكلات نسل معاصر را منعكس مي‌كند. با خلق يك چنين دنياي خاص و منحصر به فردي،‌ لي هنوز مي‌تواند يك دنياي خيالي را به واقعي‌ترين شكل ممكن به تصوير بكشد.

لي مي‌گويد:«آدم‌ها به اين دليل بازنشسته مي‌شوند كه احساس مي‌كنند در آن دوران مي‌توانند كار و فعاليت خود را متوقف كنند. در چنين شرايطي احساس مي‌كنند كه وقت آن را پيدا كرده‌اند كه كارهايي را انجام دهند كه دلشان مي‌خواهد. اما براي من بازنشستگي معني و مفهومي ندارد. من هميشه آن كاري را انجام داده‌ام كه دوست داشته‌ام انجام دهم! اگر كسي بخواهد مرا مجبور كند كه براي يك روز اوقاتم را در زمين گلف بگذرانم، احساس مي‌كنم كه دارند شكنجه‌ام مي‌دهند.

طراحي و خلق قصه‌ها و كاراكترهاي ابرقهرمانانه در كتاب‌هاي كميك استريپي، عشق و علاقه قديمي و هميشگي استن لي بوده است.

او به خاطر مشاركت در خلق سرشناس‌ترين شخصيت‌هاي ابرقهرمان تاريخ، شهرت خيلي زيادي دارد. اسپايدرمن،  هالك شكست ناپذير، مردان ايكس و 4آدم شگفت‌انگيز، بخشي از اين كاراكترها و قصه‌ها هستند. با اين حال، لي هنوز هم پر جنب وجوش است و خود را آماده مي‌كند تا تازه‌ترين مخلوق خود را معرفي كند. جديدترين مخلوق او مربوط به يك قصه كميك استريپي ديجيتال به نام «پرنده زمان /تايم جامپر» است. او از سال 1970 در فكر توليد و خلق اين قصه و كاراكتر بوده است.

آدم‌ها به اين دليل بازنشسته مي‌شوند كه احساس مي‌كنند در آن دوران مي‌توانند كار و فعاليت خود را متوقف كنند. در چنين شرايطي احساس مي‌كنند كه وقت آن را پيدا كرده‌اند كه كارهايي را انجام دهند كه دلشان مي‌خواهد. اما براي من بازنشستگي معني و مفهومي ندارد. من هميشه آن كاري را انجام داده‌ام كه دوست داشته‌ام انجام دهم! اگر كسي بخواهد مرا مجبور كند كه براي يك روز اوقاتم را در زمين گلف بگذرانم، احساس مي‌كنم كه دارند شكنجه‌ام مي‌دهند.

كار جديد استن‌لي با حمايت مالي كمپاني والت ديزني تهيه شده است و يك كار چند اپيزودي 5دقيقه‌اي است كه از ماه دسامبر پخش عمومي آن آغاز خواهد شد. هر قسمت اپيزود با يك فاصله زماني دوهفته‌اي، پخش خواهد شد. لي مي‌گويد:«مي‌دانم كه با پخش اولين قسمت اين مجموعه، سيل تلفن‌ها و ايميل‌ها شروع مي‌شود. تماس‌ها از نقاط مختلفي هستند كه شايد به ذهن هيچ‌كس نرسد.

هنوز طرح مشخصي براي اين قصه ندارم و با كمك كمپاني ديزني،‌ اتوده‌هاي اوليه را زده‌ايم. مي‌توان آن را تبديل به يك مجموعه تلويزيوني كرد، مي‌توان براساس آن يك فيلم سينمايي ساخت. قرار است خيلي دقيق و به آهستگي كارمان را به جلو ببريم. براي من خيلي مهم است كه هواداران و دوستداران قصه‌هاي كميك استريپي چه فكرمي‌كنند و چه ديدگاهي درباره كل قصه دارند. مي‌خواهم آنها را هيجان‌زده كنم و درباره رمزورازهاي مختلفي صحبت كنم  كه مردم عادي دوست دارند درباره آنها حرف بزنند.

مردان ایكس

كمپاني ديزني «پرونده زمان/ تايم جاپر» را براي 10قسمت تهيه كرده و براي آن يك برنامه تبليغاتي ويژه تدارك ديده است. مسئولين اين كمپاني براي تبليغ پروژه كميك استريپي جديد خود، حتي به سراغ تلفن‌هاي همراه معمولي هم رفته است و مي‌توان آگهي آن را در داخل اين وسيله ارتباطي هم پيدا كرد. به كمك تلفن همراه ، هواداران قصه‌هاي ابرقهرمانانه كميك استريپي مي‌توانند تصاوير و عكس‌هاي اين پروژه جديد را براي خود (به صورت مجاني) به دست بياورند.

تحليل‌گران سينمايي عقيده دارند وقتي كمپاني والت ديزني به سراغ يك قصه كميك استريپي برود، حاصل كار حتما چيز خيلي خوبي از كار درخواهد آمد. اين كمپاني به اين نوع قصه‌ها حال و هوا و روحيه خاصي مي‌دهد. در طول دهه گذشته، قصه‌هاي كميك استريپي غذاي خيلي خوب و سرگرم‌كننده‌اي براي فيلم‌هاي پرسروصدا و پرخرج فراهم كرده‌اند، اين در حالي است كه خالقان مختلف قصه‌هاي كميك استريپي،  به مدد موفقيت فيلم‌هاي سينمايي كه با نگاهي به اين جور قصه‌ها ساخته شده‌اند، شروع به خلق قصه‌ها و موجودات جديد كرده‌اند. اين ماجراها براساس شرايط روز نوشته و خلق مي‌شوند. استن‌لي علاقه و اشتياق صنعت سينما براي توليد فيلم‌هاي سينمايي براساس قصه‌هاي كميك استريپي را يك موهبت و احسان براي صنعت قصه‌هاي مصور ابرقهرمانانه مي‌داند.

به گفته او:«اين روزها قصه‌هاي كميك استريپي خودشان را بهتر و بهتر مي‌كنند و خوانندگان اين قصه‌ها، هر روز كه مي‌گذرد يا داستان‌هاي بهتري روبه‌رو مي‌شوند. علتش هم اين است كه روز به روز بر تعداد نويسندگان و طراحان مطرح و خوش فكري كه مي‌خواهند در اين اين كار كنند، افزوده مي‌شود. خيلي از آنها تا همين چند سال قبل اصلا حاضر نبودند براي قصه‌هاي كميك استريپي كار كنند و آنها را كارهايي سطحي و كم ارزش مي‌كردند. اما اين روزها وضعيت فرق كرده و  آنها با كمال ميل با نوول‌هاي گرافيكي و كتاب‌هاي كميك استريپي همكاري مي‌كنند. يكي از مهمترين دلايل اين اشتياق تازه اين است كه نويسندگان و طراحان مذكور،‌ اميدوارند كارهايشان توسط صنعت سينما تبديل به فيلم سينمايي شود.

طراحي و خلق قصه‌ها و كاراكترهاي ابرقهرمانانه در كتاب‌هاي كميك استريپي، عشق و علاقه قديمي و هميشگي استن لي بوده است.

براي اين گروه نتيجه مطلوب اين است كه نوشته طراحي خود را روي پرده سينما ببينند.»

اين در حالي است كه استن لي در طول سال‌هاي اخير به شدت پركار بوده و حتي  از صنعت سينما هم خواسته تا كار توليد نسخه‌هاي سينمايي كتاب‌هاي كميك استريپي را كمتر كند و يك نفس تازه بكشد. با اين وجود او اين روزها هم سخت سرگرم گسترش كارهاي هنري خود است و آنها را آماده تبديل شدن به فيلم‌هاي زنده و انيميشن مي‌كند. او حتي كارهاي تلويزيوني را نيز از ياد نبرده است و گوشه چشمي هم به بازار ويدئويي و بازي‌هاي كامپيوتري دارد.

زماني كه لي در اواخر دهه 70 ميلادي از نيويورك راهي لس‌آنجلس شد، كاراكترهاي كارتوني خود را براي شركت انتشاراتي مارول مي‌كشيد. اين شركت معروفترين شركت نشر كتاب‌هاي مصور و قصه‌هاي كميك استريپي بود. اما علاقه لي به فيلم‌هايي سينمايي و تلويزيوني خيلي زود شكوفا شد. از همان زمان او در فكر اين بود كه كاراكترهاي قصه‌هاي مصورش سر از پرده سينما در‌آورند.

همين مسئله او را به فكر خلق يك شركت كوچك فيلمسازي هم انداخت ولي انجام چنين كاري،‌ نيازمند  سرمايه خوب مالي بود اما لي چنين پولي را در اختيار نداشت. سال‌ها طول كشيد تا وي توانست به اين روياي قديمي خود جامه عمل بپوشاند. سال 2005 كه لي به اين خواسته دست پيدا كرد، نفس راحتي كشيد؛ هرچند كه شايد براي دستيابي به چنين خواسته‌اي،‌ كمي دير بود. حالا شركت كوچك او كه پي او دبليو نام دارد، قرارداد همكاري با كمپاني والت ديزني را امضا كرده و قصد دارد روابط دوستانه و كاري‌اش را با اين غول قديمي دنياي سرگرمي گسترش دهد.

لي مي‌گويد:«اين خيلي مايه خشنودي و مسرت است. اما هربار كه درباره هر موضوعي با هر كسي بحث مي‌كنم، آنها از من مي‌پرسند: آيا قصد ‌داري نسخه كميك استريپي كاري را انجام دهي  و يكي از قصه‌هايت را تبديل به فيلمي سينمايي كني؟ به اين ترتيب، خودم هم مي‌بينم كه راه گريزي از دست اين قصه‌هاي كميك استريپي نيست. صادقانه بايد موضوعي را تصديق كنم. خودم هم چندان مايل نيستم كه از اين قصه‌ها فاصله بگيرم.»

با آنكه لي كاراكترهاي زيادي را در قصه‌ها و كتاب‌هاي كميك استريپي خود معرفي كرده، ولي در پروژه‌هايي كه با كمپاني والت ديزني كار مي‌كند، 3 كاراكتر جديد را معرفي خواهد كرد. اين شخصيت‌ها با نام‌هاي بليز، نيك راچت و تايگرس شناخته مي‌شوند.

اسپایدر من

هر سه كاراكتر از روز اولي كه روي كاغذ سفيد موجوديت يافتند، با اين هدف گسترش يافته و تكميل شدند كه پتانسيل تبديل‌ شدن به كاراكترهاي سينمايي را داشته باشند و بتوان براساس آنها، يك‌سري مجموعه فيلم (و نه فقط يك فيلم) تهيه و توليد كرد؛ البته هنوز هم كار روي اين سه كاراكتر ادامه دارد و مسئولين كمپاني والت‌ديزني مي‌گويند كامل و آماده كار نشده‌اند. گري گلدمن كه فيلمنامه فيلم علمي- تخيلي «بعدي» با بازي نيكلاس كيج را نوشت، اين روزها مشغول كار روي فيلمنامه «بليز» است. در شرايطي كه زوگرين (كتاب سايه‌ها) وظيفه نگارش فيلمنامه «تايگرس» را دارد، تيم 2نفره داگ كوك و ديويد ويزبرگ (صخره) هم روي «نيك‌ راچت» كار مي‌كنند.

گفته شده كه ريچارد لاگراونس (پي‌اس، دوستت دارم) براي كارگرداني اين فيلمنامه آخري انتخاب شده است. قصه فيلم با حال‌وهواي پررمزوراز و دلهره‌آور خود، درباره يك افسر پليس است كه گذشته غمباري داشته و مثل هر ابرقهرمان ديگري، توانايي تبديل‌شدن به يك موجود استثنايي و فوق‌قهرمان را دارد. زماني كه نيروي شر قصه، كره زمين را در خطر نابودي قرار مي‌دهد، او لباس ابر قهرمانانه خود را به‌تن كرده و به مبارزه با اين موجود شيطاني مي‌رود. البته كمپاني والت‌ديزني هنوز با هيچ كارگرداني براي ساخت اين سه پروژه، قرارداد همكاري امضا نكرده است.

اما استن لي در كنار كاراكترهاي جديد خود، تعداد زيادي كاراكتر ابرقهرمان قديمي هم دارد. او هنوز مثل يك جوان فعال و سرسخت كار مي‌كند و براي خودش و كارش هيچ محدوديت و حد و مرزي قائل نيست. در همين ارتباط است كه مي‌گويد: «فيلمنامه همه چيز يك فيلم است و من آدمي پرجنب‌وجوش هستم كه اصلا صبر و شكيبايي ندارم. هميشه آرزو مي‌كنم كه فيلمنامه يك فيلم يك‌شبه نوشته شود و ما بتوانيم سريعاً كار فيلمبرداري را شروع كنيم. اما مي‌دانم كه چنين اتفاقي هيچ‌وقت نمي‌افتد و بايد همه كارها را سر حوصله انجام داد.»

لي هيچ‌وقت فيلمنامه سينمايي قصه‌هاي كميك استريپي خود را ننوشته است. علت آن هم كاملاً مشخص است؛ او فيلمنامه‌نويس نيست! ولي با اين حال، با تمام پروژه‌هايي كه براساس قصه‌ كتاب‌هاي او ساخته مي‌شوند، همكاري نزديك و پويايي دارد.

بحث بر سر اين نيست كه او زمان توليد اين فيلم‌ها، سر صحنه فيلمبرداري حضور پيدا كند. لي هنگام نگارش فيلمنامه، مشاوره‌هاي لازم را مي‌دهد و كمك مي‌كند تا قصه‌هايش سمت‌وسوي منطقي خوبي داشته باشند. در همين‌حال، او معمولا مدير توليد آن‌دسته از فيلم‌هايي نيز هست كه براساس قصه كتاب‌هاي او ساخته مي‌شوند. شركت انتشاراتي مارول كه امتياز تمام كاراكترهاي قصه‌هاي كميك‌استريپي خود را دارد، از چند سال قبل واحد سينمايي خود را نيز تأسيس كرد. با تأسيس اين واحد، شركت مارول در كار توليد قصه كتاب‌هاي خود با تهيه‌كنندگان آنها در كمپاني‌هاي مختلف فيلمسازي همكاري مي‌كند. درحقيقت، اين شركت تهيه‌كننده مشترك قصه‌هاي خود با ديگر كمپاني‌هاي فيلمسازي است.

تمامي چند فيلم تازه‌اي كه براساس قصه‌هاي كميك‌استريپي شركت مارول تهيه و ساخته‌شده (و فروش موفقيت‌‌آميزي هم در گيشه نمايش داشته‌اند) نام شركت مارول را به‌عنوان يكي از تهيه‌كنندگان آن روي خود دارند. براي مثال مي‌توان از فيلم‌هاي «هالك باور‌نكردني»(2008)، «چهار شگفت‌انگيز2» (2007)، «اسپايدرمن/ مرد عنكبوتي3»(2007) و «مردان ايكس3»(2006) ياد كرد. نكته جالبي كه در اين رابطه بايد مطرح كرد، اين است كه استن‌لي هم (مثل آلفرد هيچكاك در فيلم‌هايي كه مي‌ساخت) در يك صحنه از تمام اين فيلم‌ها، يك حضور كوتاه‌مدت دارد و از جلوي دوربين رد مي‌شود.

هالك شكست‌ناپذیر

قصه‌ها و كاراكترهاي قديمي‌تر لي هم به‌آرامي راه خود را روي پرده سينما پيدا مي‌كنند. «اولين انتقام‌جو: كاپيتان آمريكا» يكي از همين قصه‌هاست كه با آنكه شخصيت مركزي آن توسط استن‌لي خلق نشده است ولي وي در دهه 60ميلادي كمك زيادي به احيا و زندگي دوباره آن كرد. نسخه سينمايي اين قصه اواخر ماه جولاي سال 2011 ‌روي پرده سينماها مي‌رود. تهيه‌كنندگان فيلم درحال حاضر مشغول آماده‌سازي دكورهاي ويژه آن هستند. فيلمنامه فيلم همين‌روزها توسط كريستوفر ماركوس و استفن مك‌فلي آماده مي‌شود. اين‌دو قبل از اين فيلمنامه فانتزي ماجراجويانه «وقايع‌نگاري نارنيا: شاهزاده كاسپين» را نوشته‌اند. فيلمنامه آنها را جو جانسن سازنده «وولف من» كارگرداني خواهد كرد.

پس از آن قرار است صنعت سينما به‌سراغ يكي از طرح‌هاي محرمانه لي به‌نام «لژين پنج‌نفره» برود. شركت پي‌او دبليو و كمپاني انيميشن اين‌ميكر اينتر‌تينمنت، تهيه‌كنندگان نسخه سينمايي اين قصه خواهند بود. به‌همين‌خاطر، لي اين روزها به‌سختي مشغول كار روي طرح قصه آن است، تا آن را تبديل به يك كار جذاب سينمايي كند. اما خود لي روي قصه و كاراكترهاي «شورش ده تايتانيكي» تأكيد ويژه‌اي دارد.

او مدعي است اين قصه درهاي تازه‌اي را در فن فيلمسازي از روي قصه‌هاي كميك استريپي روي دنياي سينما خواهد گشود. لي اين ادعا را از اين جهت مطرح مي‌كند كه در اين فيلم تماشاگران با 10ابرقهرمان متفاوت ديدار خواهند كرد؛ ابرقهرماناني كه تا قبل از اين نمونه‌شان در هيچ فيلم سينمايي ديگري ديده نشده است. وي اميدوار است اين قصه هم نسخه‌هاي سينمايي داشته باشد و هم نسخه‌هاي تلويزيوني.

منتقدان سينمايي براي حرف‌هاي او درمورد وقت و زمان، ارزش و احترام بسيار زيادي قائلند. در سن 86سالگي، لي آن‌قدر پير هست كه خلق و تولد كتاب‌هاي كميك استريپي را به‌ياد بياورد اما عشق و علاقه او به قصه‌هاي مصور، مثل عشق و علاقه بچه‌هاي 16ساله به اين نوع كتاب‌هاست.

طرح جديد لي اين است كه فعاليت خود را بين‌المللي كند و ابر قهرماناني را خلق و به تماشاگران سينما معرفي كند كه اختصاص به كشورهاي ديگر هم دارند. او براي شروع كار مي‌خواهد چند تا ابرقهرمان هندي و چيني خلق كند. در همين حال، او در حال همكاري با سازندگان يك مجموعه تلويزيوني انيميشن به‌نام «هيرومن» است كه قرار است براي تماشاگران ژاپني آماده پخش شود. از آنجا كه لي از طرفداران حفظ محيط‌زيست نيز هست، او سرگرم كار روي طراحي تعدادي ابرقهرمان محيط‌زيستي نيز است.

اما زماني كه بحث افسانه استن‌لي و فعاليت‌هاي پرثمر كميك استريپي او پيش مي‌‌آيد، او به‌شدت افتادگي را پيشه مي‌كند و نجابت زيادي از خودش نشان مي‌دهد. اين درحالي است كه كتاب‌هاي او به بيش از 75 زبان زنده دنيا منتشر شده و بيش از يك‌ميليارد نسخه از آنها در سطح بين‌المللي به‌فروش رفته است.

گيل چمپين، يكي از همكاران نزديك لي در شركت پي‌او دبليو مي‌گويد افسانه اين هنرمند مستعد و كهنه‌كار در فيلم مستند «معتقد واقعي» (كه درباره زندگي و كارهاي استن‌لي ساخته شده)، به‌خوبي مورد مكاشفه قرار گرفته است. اين مستند تا پايان سال‌جاري آماده نمايش مي‌شود. با اين حال، لي بدون توجه به اينكه رسانه‌ها دوست دارند درباره خود او هم حرف بزنند، با لبخندي بانمك مي‌گويد: «زمان مهم‌ترين عامل است.‌اي كاش ما در روز به‌جاي 24ساعت 60ساعت وقت داشتيم تا مي‌توانستيم آنچه را كه در ذهن‌مان داريم ‌روي كاغذ منتقل كنيم.»

منتقدان سينمايي براي حرف‌هاي او درمورد وقت و زمان، ارزش و احترام بسيار زيادي قائلند. در سن 86سالگي، لي آن‌قدر پير هست كه خلق و تولد كتاب‌هاي كميك استريپي را به‌ياد بياورد اما عشق و علاقه او به قصه‌هاي مصور، مثل عشق و علاقه بچه‌هاي 16ساله به اين نوع كتاب‌هاست. به همين خاطر، جلوي او صحبت‌كردن از بازنشستگي يك چيز بي‌معني است. او به طنز در اين رابطه مي‌گويد: «آيا ما اجازه داريم در يك مكان عمومي درباره چنين چيزهايي حرف‌ بزنيم؟»

منبع : همشهری

تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی