هنر برای هنر یا هنر برای عامه
خاستگاه هنر هر چه باشد، از قدیمی ترین و موثرترین پدیده های زندگی فردی و اجتماعی انسان است، تا جایی كه هیچ وسیله یا روش زندگی را نمی توان پیدا كرد كه هنر به نوعی در آن نفوذ نكرده باشد.
آلفرد بنیامین از شارحان مكتب فرانكفورت در نظریه «صنایع فرهنگی» معتقد است هر آفرینش هنری دارای اثری هاله ای است یعنی منحصر به فرد، جاودانه و وابسته به یك مكان خاص. به عبارتی هر اثر هنری یك بار اتفاق می افتد و تكرار نشدنی است. این امر به آثار هنری قداست خاصی می بخشد و تا حدی آن را دست نیافتنی می كند به طوری كه برای دیدن تابلوی لبخند ژكوند حتماً باید به فلان موزه رفت.
اما امروزه با ظهور چاپ و دستگاه های تكثیر ما شاهد تكثیر هزاران نسخه از یك اثر هنری هستیم كه این خود زمینه حضور هنر در میان عامه را ایجاد می كند. این موضوع اله مان های یك اثر هاله ای را از هنر می رباید.
براستی جایگاه و قداست هنر با حضور در موزه های مجلل تثبیت می شود؟ یا در میان تاقچه خانه مردم عامه؟
آلفرد بنیامین اندیشمند امریكایی ضمن تاكید بر حفظ اصالت آثار هنری از حضور یافتن هنر در میان توده مردم استقبال می كند. چرا كه هدف یك نخبه در قالب یك هنرمند، نویسنده،شاعر و... همیشه دادن پیام و فكر به مردم است.
امروزه به واسطه فناوری می توان فكر هنرمند را به سرعت در میان مردم جاری ساخت كه هم زمینه رشد فكری مردم را فراهم می كند و هم این كه شاید دلیل ناشناخته ماندن هنرمندان و نویسندگان در عصر خودشان را ماندن آثار در چارچوب دنیای نخبگان دانست.
زمانی این تفكر حاكم بود كه ارزش یك اثر هنری زمانی است كه سالها بعد در میان عامه درك شود. اما درواقع این حالتی از سلطه و استیلابود كه همواره مردم عادی را از این افكار دور نگه می داشت چرا كه همواره هنر و افكار هنرمند چارچوب شكن و خلاف عادت است. حضور هنر در كوچه و بازار به معنای لوث شدن كار هنرمند و از بین رفتن قداست و اصالت نیست.
هنرمند زمانی هنرمند است كه بتواند یك جریان فكری در جامعه و نه صرفاً در میان قشری خاص ایجاد كند و افق فكری مردم زمانش را سال ها جلو ببرد تا این كه سال ها بعد توسط آیندگان درك شود.
منبع:
روزنامه ایران/ مهسا رمضانی
