گزارش «جوان» از جایگاه مهدویت در شعر معاصر انقلاب

غیبت شعر مهدوی

شعر مهدوی مانند خود امام عصر(عج) در غیبت به سر می‌برد

انقلاب اسلامی در بین نویسندگان و شاعران کشور شور جدیدی را به نام ادبیات و شعر مذهبی و آیینی تزریق کرد...

انقلاب اسلامی در بین نویسندگان و شاعران کشور شور جدیدی را به نام ادبیات و شعر مذهبی و آیینی تزریق کرد که حاصل این نگاه نو و بدیع معرفی چهره‌های بزرگی به‌خصوص در شعر ایران بود، همچون زنده‌یادان: ‌‌قیصر امین‌پور، ‌‌سیدحسن حسینی، ‌‌حسین منزوی و اساتیدی دیگر چون علی موسوی گرمارودی، ‌‌حمید سبزواری و ...، ‌‌اما جریان شعر «مهدوی» و یا شعر «انتظار» در کشور ما تاکنون نتوانسته مانند شعر سرخ – عاشورایی - یا شعر رضوی - مربوط به امام رضا(ع) – جای خود را باز کند. ‌‌بر همین اساس با تنی چند از شاعران درباره این علت به گفت‌وگو پرداختیم.

‌

وصف منجی یا گزارش خال و ابرو

نمی‌خواهیم بگوییم که کارهایی که تا به امروز و پس از پیروزی انقلاب در حوزه شعر انتظار صورت گرفته است در وضعیت مطلوبی قرار دارد، اما با نگاه منصفانه باید گفت که حجم تولیدات تا به امروز چه از لحاظ کمی و چه کیفی پایین هم نبوده است.

‌‌به دلیل غلبه نگاه‌های روشنفکری در طی دو دهه اخیر در بین شاعران جوان ما شاید نتوانسته باشیم آن‌طور که شایسته و بایسته مسأله مهدویت و فرهنگ انتظار است با زبان شعر سخن گفته باشیم. ‌

دکتر محمدرضا ترکی، ‌‌شاعر و استاد دانشگاه تهران با بیان نکات بالا به خبرنگار «جوان» می‌افزاید: ‌‌بشر چه بخواهد و چه نخواهد باید روزی سر خود را در مواجهه با امام عصر(عج) به نشانه تسلیم به زیر بیندازد.

‌‌ما به خوبی می‌دانیم که برخی از مشکلات زندگانی با عقل فردی قابل حل هستند و برخی دیگر به عقل جمعی احتیاج دارند، ‌‌اما برخی از مسائل بزرگ در بافت جوامع بشری با این دو نگاه قابل هضم و حل شدن نیستند.

‌‌با دقت در رفتار چند وقت غربیان نیز به وضوح متوجه می‌شویم که بسیاری از ایشان در سر دو راهی انقراض و یا مددجویی از آسمان به گزینه دوم متوسل شده‌‌اند و رهایی‌طلبی‌شان از این گرداب وحشتناک را از خدا و فرستاده غایب از نظرها و به تعبیری دیگر منجی او می‌طلبند. ‌

در همین راستا، ‌‌کامران شرف شاهی ‌(شاعر) با بیان اینکه اکثر کارهای سروده شده توسط شاعران بیشتر به احساسات و عواطف شاعران تکیه داشته و بعد اندیشه‌گری در این آثار کمتر به چشم می‌خورد، به خبرنگار «جوان» گفت: ‌‌اگر شاعران درباره فرهنگ شیعه و مسأله مهدویت مطالعه بیشتری داشته باشند بی‌‌شک نتیجه آن مطالعات در آثار سروده شده‌شان نمود بیشتری خواهد داشت و در نتیجه باعث بسط و گسترش فرهنگ مهدوی و جریان سازی در این شاخه مهم شیعی نیز خواهند شد. ‌

وی با تأکید‌‌ بر این نکته که مخاطبان امروز شعر تشنه‌تر و همچنین آگاه‌تر نسبت به گذشته هستند، یادآور شد: ‌‌همه هنرمندان و به‌خصوص شاعران تنها به بیان حالات قد و قامت و چشم و خال و ابرو در سرودن شعر توجه نکنند، ‌‌بلکه با هدف آشنایی مخاطب با ابعاد وجودی حضرت مهدی(عج) و تأویل و تعبیر صحیح فرهنگ انتظار به رسالت هنری شان اقدام ورزند. ‌

مهدویت و روشنگری‌های شاعرانه

جلیل صفربیگی ‌(‌شاعر)، ‌‌که با مجموعه شعر مهدوی «او نویسی» توانست نوعی نگاه تازه را وارد جریان شعر انتظار کند نیز در گفت‌وگو با خبرنگار «جوان» با بیان اینکه با وجود فعالیت‌های صورت گرفته در حوزه شعر مهدوی پس از انقلاب اما هنوز سنگینی کفه شعرهای عاشورایی و رضوی در کشور ما بیشتر است، گفت: ‌‌با همین رویکرد من با نگارش آن مجموعه سعی کردم به جای سرودن شعر برای امام عصر(عج) منتظران را مورد خطاب قرار بدهم و آنها را به یاد اعمال و کارهایشان در زمان غیبت این بزرگوار بیندازم. ‌

این شاعر با بیان این نکته که شعر مهدوی در جامعه ما مانند خود حضرت مهدی(عج) در غیبت به سر می‌برد، افزود: ‌‌شعر آیینی در تمام ابعاد خود به خصوص شعر مهدوی نیاز به آسیب شناسی بحث فرهنگ انتظار دارد، ‌‌چرا که این فرهنگ به دلیل جاری و ساری بودنش فرهنگی پویاست و باید مدام به آن نگریسته شود و نگاه‌ها و روشنگری‌های جدید را وارد آن ساخت، زیرا بنا به اعتقادات ما عصر حاضر عصر ظهور است و باید یک بیدارباشی مطلق را در جریان فرهنگ انتظار خود به وجود بیاوریم. ‌