استوکیومتری فرمولی

اهداف درس:

شرح درس:

در درس های قبلی با مفهوم استوکیومتری و مفاهیم مربوط به آن هم چون اتم گرم و مولکول گرم و غیره آشنا شدیم...  

نکته ای که در ابتدای این درس می بایستی ذکر شود: تبدیل تعداد مول به جرم است.

با توجه به ابزارهای اندازه گیری در آزمایشگاه های شیمی؛ به نظر می رسد که

 پس به نظر می رسد تبدیل مول به جرم و برعکس اهمیت زیادی دارد.

دقت داشته باشید که اگر مول ماده داده شده باشد و جرم آن خواسته شده باشد؛ می توانید از فرمول فوق استفاده کنید.

به طور کلی دو نوع استوکیومتری وجود دارد:

- استوکیومتری فرمولی:

تعاریف پایه:

فرمول ساختاری هر ترکیب؛ علاوه بر نوع عنصرها و تعداد اتم های هر عنصر، نوع پیوندهای بین اتمی را نیز نشان می دهد.

فرمول تجربی را در آزمایشگاه چگونه محاسبه می کنند؟!

روش تجزیه عنصری روشی است که توسط آن نوع عنصرهای تشکیل دهنده و درصد جرمی هر عنصر را در ترکیب مشخص می کند و طی انجام مراحلی، فرمول تجربی ترکیب به دست می آید.

برای بدست آوردن فرمول تجربی هر ترکیب، مراحل زیر را طی کنید:

1-  بااستفاده از درصد جرمی عنصرها، فهرستی از جرم عنصرها تعیین کنید.

2-  تعداد مول هر عنصر را با استفاده از جرم داده شده و جرم اتمی هر عنصر مشخص کنید.

3-  تعداد مول های به دست آمده را به کوچکترین عدد تقسیم کرده تا نسبت مولی به دست آید.

4-  در صورت لزوم ، اعداد به دست آمده را گرد کنید و با توجه به آن، اعداد فرمول تجربی ترکیب را بنویسید.

تذکر: در صورتی که جرم مولی ترکیب را داشته باشید، می توانید با استفاده از رابطه ی زیر، فرمول مولکولی ترکیب را محاسبه کنید.

برای این که بتوانید فرمول تجربی یک ترکیب را به دست آورید؛ به مثال های زیر توجه کنید:

مثال1:

ترکیبی داریم که تنها از اتم کربن و اتم هیدروژن تشکیل شده است و شامل 14/53 g کربن و 4/82 g  اتم هیدروژن است؛ فرمول تجربی این ترکیب را به دست آورید. 

پاسخ:

با توجه به جدول مندلیف، می دانیم که جرم اتمی کربن 12 و جرم اتمی هیدروژن 1 است. حال باید مقدار مول اتم کربن و مول اتم هیدروژن را بیابیم:

می دانیم که یک مول اتم کربن 12 gجرم دارد حال باید ببینیم که 14/53 g کربن چند مول است خواهیم داشت:

و به طریق مشابه برای هیدروژن خواهیم داشت:

مثال 2:

فرض کنید 01/0 مول از فلز A با 24/0 گرم اتم اکسیژن ترکیب شده است. فرمول تجربی این ترکیب را بیابید. 

پاسخ:

ابتدا مقدار مول اکسیژن مصرف شده را محاسبه می کنیم:

چون تعداد اتم های اکسیژن عدد صحیح نمی باشد، عددی ضرب می کنیم تا 5/1 به کوچکترین عدد صحیح تبدیل شود و همان عدد را در n_A نیز ضرب می کنیم. سپس n_A و n_O را در 2 ضرب می کنیم پس فرمول تجربی ترکیب را می توانیم به صورت A₂O₃ پیش بینی کنیم.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: نوربخش - تنظیم: داودی