نقطه کور، دیدن یا ندیدن

شبکیه چشم نور را دریافت کرده و به آن واکنش نشان داده و نشانه هایی را به سمت مغز می فرستد که به ما امکان دیدن می دهد. اما نقطه ای در شبکیه وجود دارد که به ما اطلاعات بصری نمی دهد. این نقطه همان نقطه کور شبکیه است!

در این صفحه می توانید با انجام یک آزمایش ساده، علت دیدن اشیاء توسط چشم را بیابید.

*کارت مقوایی سفت در ابعاد 8×13

*یک تیر چوبی مدرج.

یک نقطه و یک ضربدر مطابق شکل روی کارت رسم کنید.

کارت را در امتداد چشم و در فاصله حدود یک بازویی چشم بگیرید. مطمئن شوید که علامت ضربدر در سمت راست قرارگرفته باشد.

چشم راست تان را ببندید و با چشم چپ به علامت ضربدر نگاه کنید. توجه کنید که ما می توانیم کمابیش نقطه را هم ببینیم. به ضربدر توجه کنید و در حین این که به نقطه هم توجه دارید، به تدریج کارت را به صورتتان نزدیک کنید. در حین نزدیک شدن، نقطه ی ناپدید شده و مجدداً ظاهر می شود.

حالا چشم چپ را بسته و به نقطه با چشم راست تان نگاه کنید؛ این بار ضربدر در حین نزدیک کردن کارت پیدا و پنهان خواهد شد.

این کار را یک بار دیگر با چرخاندن کارت به طریقی تکرار کنید که نقطه و ضربدر در دو انتهای کارت قرار نگرفته باشند. آیا نتایج مشابه خواهند بود؟

اعصاب بینایی پیغام هایی را از چشم ها به مغز شما مخابره می کنند. این مجموعه اعصاب از نقطه ای در مقابل شبکیه چشم ما عبور می کنند. در این نقطه ی شبکیه چشم، هیچ گیرنده ی نوری ندارد. وقتی که ما کارت را طوری در دست می گیریم که نور متصاعد شده از نقطه ی روی کارت به نقطه ی کور خاص شبکیه می رسد، ما نقطه را نمی بینیم.

به عنوان یک تغییر در انجام این آزمایش، خط مستقیمی را از یک گوشه کارت به گوشه ی دیگر رسم کنید، طوری که از مرکز نقطه و ضربدر عبور نماید. توجه کنید که زمانی که نقطه محو می شود، خط بدون مشاهده هیچ فاصله ای در محل نقطه، کماکان ممتد به نظر خواهد رسید. مغز به طور اتوماتیک نقطه ی کور شبکیه را با تعمیم دادن تصویر حواشی نقاط کور، "پر می کند". به همین دلیل است که ما تاثیر نقطه کور شبکیه را در زندگی روزمره خود حس نمی کنیم.

با استفاده از یک مدل ساده چشم، ما می توانیم اندازه این نقطه کور بر شبکیه را تخمین بزنیم.

علامت ضربدر را در تقطه انتهای چپ کارت 8×13 سانتی متری می زنیم. کارت را در فاصله 25 سانتی متری چشم قرار می دهیم. ( حتماً باید این فاصله را دقیقا اندازه بگیریم، مقدار دقیق آن در تعیین ابعاد نقطه کور شبکه موثر خواهد بود. )

چشم چپ خود را بسته و با چشم راست به طور مستقیم به ضربدر رو به رو نگاه کنید. خودکاری را روی کارت حرکت دهید، تا جایی که نقطه حاصل از خودکار در محل کور شبکیه شما قرار بگیرد. جایی را که در آن اثر خودکار محو می شود علامت بزنید. از خودکار برای تعیین اندازه و شکل نقطه کور شبکیه تان استفاده نمایید.

در مدل ساده شده ما، از این فرض که شبکیه مانند دوربین های اولیه کار می کند استفاده شده است. که در آن مردمک چشم به عنوان شکاف لنز عمل می کند. در این مدل مردمک در حدود 2 سانتی متر از شبکیه فاصله دارد. نور در مسیری مستقیم از طریق مردمک به سمت شبکیه حرکت می کند. از تشابه مثلث ها می توان برای تعیین ابعاد نقطه کور شبکه استفاده کرد. یک معادله ساده برای انجام این محاسبه عبارتست از : s/2 = d/D

که در آن s  اندازه نقطه روی کارت، و d همان قطر نقطه  کور بر روی شبکیه، و D فاصله ی چشمان شما با کارت است.

مترجم: پویا قسوره

گروه مدرسه اینترنتی سایت تبیان - تنظیم: سمیرا بادامستانی