طلبه و جامعه (8)

سلسله مقالاتی درباره بررسی نیازمندیهای طلاب در ورود به عرصه های اجتماعی

بخش هشتم: جوان گرایی

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار ائمه جمعه سراسر کشور با تبیین نقشه های دشمن این سؤال که امروز مهمترین نقطه ای که دشمن بر آن متمرکز شده، کدام است؟ افزودند: جوانان که اکثریت جمعیت کشور را تشکیل می دهند اصلی ترین هدف دشمن هستند، زیرا جوان موتور پیش برنده کشور است. ایشان با اشاره به برنامه ریزی دشمن از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی برای ضربه زدن به این سرمایه گرانبها، خاطرنشان کردند: باید جوانان را از آسیب خطرهای دشمن حفظ کرد که یکی از راههای آن، ارتباط مستمر و هدایتگر ائمه جمعه با جوانان است. و افزودند: باید با جوانان رفیق بود و حرف و سخن آنان  را شنید و راه را برای حضور آنان در عرصه های مختلف باز کرد. حضرت آیت الله خامنه ای با اشاره به اهمیت نقش جوانان، ائمه جمعه را به شنیدن و برطرف کردن شبهات دینی، اجتماعی و سیاسی جوانان توصیه کردند.(1)

برای درک اهمیت سخنان مقام معظم رهبری لازم است بدانیم که جوانى منزل قوت و نيرومندى ايام زندگى است كه از دو طرف محفوف به ضعف و ناتوانى است. ايام جوانى، رسيدن به مرتفع ترين و عالى ترين منازل زندگى است. در ديدگاه جوانان، مناظر زيبا و چشم اندازهاى مطبوع و دل پسند بسيار است. روح جوانان لبريز از آمالو آرزو و سرشار از عشق و اميد است. ايام جوانى دوران درخشندگى و فروع زندگى است. دوران سرور و شادمانى است. دوران قوت و قدرت است. دوران نشاط و اميد است. دوران كار و كوشش است. دوران شور و هيجان است.يكى از بزرگ ترين سرمايه هاى هر مملكت، نيروى انسانى آن مملكت است و مهم ترين نيروى انسانى هر كشور را در نسل جوان آن كشور مى¬توان يافت. قدرت و نيروى جوانى است كه مى تواند بر مشكلات زندگى فائق آيد و راه هاى سخت و ناهموار را به آسانى بپيمايد. در دنياى امروز، جوانان مورد توجه مخصوص قرار گرفته اند و در كليه شئون سياسى، اجتماعى، اقتصادى، صنعتى و اخلاقى سهم بزرگى را به دست آورده اند و درباره هر يك از آنها، نقش مهمى را عهده دار شده اند.

آيين مقدس اسلام، در چهارده قرن قبل، ضمن برنامه هاى جامع و سعادت بخش خود، توجه مخصوصى به نسل جوان معطوف داشته و جوانان را از نظر مادى و معنوى، روانى و تربيتى، اخلاقى و اجتماعى، دنيوى و اخروى و خلاصه از كليه جهات، تحت مراقبت كامل قرار داده است.

اولياى گرامى اسلام، جوانى را يكى از نعمت هاى پر ارج الهى و از سرمايه هاى بزرگ سعادت در زندگى بشر شناخته اند و اين موضوع را با عبارات مختلفى به مسلمين خاطرنشان نموده اند:

قال على عليه السلام : شيئان لايعرف فضلهما الا من فقدهما: الشباب والعافية؛ على عليه السلام فرموده : دو چيز است كه قدر و قيمتشان را نمى شناسد، مگر كسى كه آن دو را از دست داده باشد. يكى جوانى و ديگرى تندرستى و عافيت است.

و همچنین می فرماید: «اگر ذهن جوانان ما با مطالب حق پر نشود، با مطالب ناحق پر خواهد شد.»

براین اساس ؛ جوان شخصیتی است دارای سن خاص و حالات روحی و روانی و نیازهای مخصوص كه به علت اقتضای وجودی، تحصیلات و آشنایی اش با اندیشه های جدید، دارای فكر نو، سئوالات تازه و تمایلات جمعی ویژه ای است و لذا میزان تبعیت و تأثیر پذیریش بسیار بالاست و از طرفی حاضر نیست بدون دلیل عقلی و منطقی همه چیز را بپذیرد.

مرحوم حجت الاسلام فلسفی می نویسد:

«شناختن ارزش واقعى جوانى و توجه به زشت و زيباى آن، شرط اساسى سعادت جوانان و راه بهره بردارى صحيح از نيروى فعاله آنان است. مربيان جامعه بايد در كمال واقع بينى، از يك طرف متوجه كمال جوانى باشند و از نيروى انسانى جوانان با طرز شايسته اى به نفع ملت و مملكت استفاده كنند، و از طرف ديگر، بايد متوجه نقايص طبيعى دوران شباب باشند و با راهنمايى هاى صحيح و طرح برنامه هاى عالمانه و عاقلانه، جوانان را براى نيل و مدارج عالى تر مجهز نمايند و با تعديل تمايلات عاطفى آنان، از سركشى و طغيانشان باز دارند.»(2)

مقام معظم رهبری نیز معتقدند:

«در مسابقه‌ي ميان ملتها به سوي آرمانهاي والا و نيز در مجاهدت براي رهائي از موانع طبيعي و هر آنچه به دست بدخواهان بر سر راه آزادي و استقلال و شرف ملي نهاده ميشود، اراده و نشاط و نيروي جوان، عنصري تعيين كننده است.»(3)

با توجه به اهمیت نسل جوان، علما و روحانیون می بایست نسبت به جوانان حساسیت داشته باشند و اقدام نمایند.

1. نخستین مسؤولیت ما، شناخت جوان و روحیات و نیازهای اوست اگر ما از شرایط فکری، روحی و اجتماعی فردی که در صدد ایجاد ارتباط با او هستیم، آگاهی لازم را نداشته باشیم، چگونه می خواهیم این ارتباط را برقرار سازیم. بخصوص زمانی که بخواهیم با استفاده از این رابطه، نوعی شناخت و تفکر تازه به او ارائه کنیم و انتظار داریم که او استدلال ما را در مورد درستی این تفکر بپذیرد.

استاد شهید مطهری(ره) در این خصوص می نویسد:

«فکر اساسی این است که اول ما درد این نسل را بشناسیم، درد عقلی و فکری، دردی که نشانه بیداری است یعنی آن چیزی را که احساس می کند و نسل گذشته احساس نمی کرد. باید توجه داشت که جوان امروز در شرایطی قرار گرفته است که بیش از هر چیز کمبودها را احساس می کند، آنچه لازم دارد در خود و محیط اطراف خود نمی یابد. این احساس کمبود با سرابهای متعددی که برایش پدیدار ساخته اند و او آنها را چشمه سار رهایی و سعادت می پندارد تشدید می شود. باید به جای طرح و بزرگ نمایی موارد منفی رفتار جوان که او را موجودی غیر قابل تفاهم می نمایاند، بیش از پیش سعی در شناخت او داشته باشیم. توجه به این مطلب ضرورتی انکارناپذیر است. سرزنشها، توبیخها و توهینها جوان را در دل بستن به سراب آرزوها، استوارتر می کند.»(4)

2. رفاقت و دوستی صمیمانه برقرار سازیم بهطوری که احساس دوری از روحانیت نکند بلکه به طلبه و روحانی به چشم دوستی امین و کارشناسی دلسوز بنگرد.

3. ایجاد امید و اعتماد به نفس از دیگر ضروریات جوان جامعه ایران است زیرا: «چون اكثريت كشور ما جوان هستند و جوان، مظهر نشاط است؛ مظهر اميد است. با اميد وارد ميدان شدند - اميد به آينده اگر نباشد، دل نااميد و افسرده وارد ميدان انتخاب نميشود - حضور مردم، حضور جوانها، نشانه‌ى اميدوارى آنهاست.»(5)

4. جوانان برای ورود به عرصه مشارکت اجتماعی و سیاسی احتیاج به آموزش، درک مسائل سیاسی، انگیزه تحرک، کسب خبر صحیح و امکان بهره برداری از رسانه های دیگر را دارا بوده و مهار و قدرت تجزیه و تحلیل و استنباط حکم را نیز اشته باشند. در غیر اینصورت کناره گیری و انزوای از مسائل سیاسی و یا مخالفت گریهای غیرمنطقی در برابر آن باید بعنوان سئوال در ذهن مسئولین سیاسی مطرح شده و به دنبال پاسخ به آن باشند. از این رو برای پرسش ها و شبهات او پاسخ صحیح، منطقی، مستدل و اغناء کننده می بایست یافت و این وظیفه روحانیت است.

رهبری این باره می فرماید:

«شبهه‌هائى كه در ذهن جوان شما، دانشجوى شما، حتى دانش‌آموز شما القاء ميكنند، شبهه‌هائى از جنس روز است. در مقابل اين كى ميخواهد بايستد؟ غير از علماى دين، غير از مرزداران عقيده چه كسى بايد در مقابل اين تيرهاى مسموم و زهرآگين بايستد و قرار بگيرد؟»(6)

5. به او اعتماد کرد و کارهای مهم را به او سپرد تا بتوان خود را نمایش دهد و به تجربه گذارد.

منابع:

1. ديدار ائمه‌ جمعه‌ سراسر كشور،۱۳۸۹/۰۷/۰۶

2. جوان از نظر عقل و احساسات، ج1، فصل اول

3. پيام رهبر انقلاب در پاسخ به درخواست اتحاديه انجمن هاي اسلامي دانشجويان براي نشست سالانه اين ااتحاديه ـ دفتر تحكيم وحدت 19/02/1388

4. ده گفتار

5. بيانات مقام معظم رهبری در مراسم تنفيذ حكم دهمين دوره رياست جمهورى 12/05/1388

6. بيانات در ديدار روحانيون و طلاب تشيع و تسنن كردستان 23/02/1388

نویسنده: سید مهدی موسوی، گروه حوزه علمیه تبیان

تنظیم: رهنما، گروه حوزه علمیه تبیان