مطالعات تازه بر روى معبد هندوها در هرمزگان

پژوهش 6 ساله بر روى معبد هندوها در هرمزگان به پایان رسید. معبد هندوها مربوط به اواخر دوره ناصر الدین شاه است كه در زمان مظفرالدین شاه مورد بهره بردارى قرار گرفت. تنها منبعى كه در این مورد اظهار نظر كرده است كتاب بندرعباس وخیلج فارس مربوط به شادروان سدید السلطنه بندرعباسى است.

بنابه گفته استاد باستان شناسى ایران، این معبر براى نیازهاى هندوهاى مقیم شهر بندرعباس كه از سال هاى 1300 تا 1344 هـ ‎/ ش سكونت داشته و به كارهاى تجارى مى پرداختند ساخته شد كه یكى از نقطه هاى مهم ارتباط فرهنگى و هنرى میان ایران و هند است.دكتر فخرى دانشپور كه مدت 6 سال است برروى این معبد به تحقیق مى پردازد مى گوید: هندوها پیروان مكتب برهمنى (كسانى كه به خدایان برهما، ویشنو و تسیوا معتقدند) هستند و این معبد بنابر تحقیقات به عمل آمده متعلق به خدایان ویشنو است.

وى با بیان این كه در هند اغلب معابد برهمنى، سنگى است خاطرنشان كرد: معبد هندوها در بندرعباس طبق موقعیت جغرافیایى در زمان ساخت از لاشه سنگ، ملات گل و ساروج، سنگ هاى مرجانى خاك و گچ هاى ضخیم ماده و گچ لویى استفاده شده است.

وى درباره معمارى معبد هندوها گفت: ساختمان اتاق معبد و مهراب در قسمت شمال هند واقع شده و دور اتاق معبد نیز از طاقچه و قاب هاى كور ساخته شده است و دورتا دور اتاق معبد نیز 4 راهرو وجود دارد كه در گذشته زوار به دور آن زیارت مى كردند.داخل راهروها حجره هاى كوچكى است كه براى طلبه هاى مكتب برهمنى در نظر گرفته شده و داخل برخى از اتاق ها نقاشى هاى مذهبى دیده مى شود كه یكى از مهم ترین آنها خداى فلوت زن به نام كریشنا است.

از داخل راهرو غربى راه پله هاى مارپیچى وجود دارد كه به سمت بالا است و به بام معبد منتهى مى شود كه ساق معبد است و با جرزهاى پس رونده كه الهام از معمارى ایرانى است تشكیل شده است كه 4 نورگیر در 4 طرف این فضاى چند ضلعى روى جرزها و جود دارد و گنبد عظیمى با لایه هاى ذوزنقه اى و تزئینات آیین هندویى دیده مى شود.

همچنین اطراف و در 4 طرف گنبد حدود 72 برجك مخصوص هندویى وجود دارد كه در وسط گنبد میله بزرگى قرار گرفته كه در حقیقت محور زمین و آسمان را نشان مى دهد.

وى تصریح كرد: در قسمت ضلع شرقى گنبد نیز تالار بزرگى وجود دارد كه تالار اجتماعات بوده و در این تالار نقاشى هاى مختلفى به چشم مى خورد كه هر كدام از آن ها بیانگر فلسفه خاصى از اعتقادات مختلف مردم هند است.گفتنى است، معبد هندوها 116 سال پیش ساخته شد و یكى از نقطه هاى مهم ارتباط فرهنگى و هنرى بین ایران و هند است كه باید حفظ شود و متأسفانه به علت عدم توجه گذشتگان غالب نقاشى هاى آن از بین رفته و بنا هم به علت مصالح ساخت موجود و تغییرات آب و هوایى با وجود مرمت هاى پى در پى هنوز آثار ویرانى در آن به چشم مى خورد.این معبد یكى از آثار منحصر به فردى است كه از سوى پولدارهاى شهرى به نام شیكار پور در غرب هند ساخته شد و در سال 1344 هـ ‎/ ش كه بندرعباس را ترك كردند، بت هایى كه در معبد و در طاقچه محراب بود نیز با خود بردند و این بنا كم كم مخروبه شد تا این كه از طریق سازمان میراث فرهنگى در چند نوبت تعمیر اساسى شد و هنوز نیاز به تعمیر دارد، البته به شرط آن كه حالات اولیه بنا از بین نرود.

منبع:

ایران