جنگجویان خدا !؟
اواسط اکتبر امسال شبکه تلویزیونی سی.ان.ان مجموعه مستند 3 قسمتی «جنگجویان خدا» را که حاصل 8 ماه سفر کریستین امانپور، خبرنگار ارشد این شبکه به 7کشور در 4قاره جهان بود پخش کرد.
مستند 6 ساعته جنگجویان خدا یکی از پربیننده ترین برنامه های چند سال اخیر این شبکه بوده است ؛ به نحوی که موسسه زاگبی میزان مخاطبان آن را چیزی بیش از 50میلیون برآورد کرده بود. تنها چند ساعت پس از پخش این مستند، سیل انتقادات وسیع متوجه تهیه کننده و گزارشگر این مستند یعنی کریستین امانپور شد.
کریستین امانپور، خبرنگار ارشد شبکه تلویزیونی سی.ان.ان که به خاطر گزارش هایش از خاورمیانه ، بوسنی و هرزگوین ، عراق و افغانستان برنده چندین جایزه شده ، 49سال دارد و در تهران بزرگ شده است.مادرش کاتولیک ، پدرش مسلمان و شوهرش یهودی است.او تحصیلاتش را در ایران ، انگلستان و امریکا انجام داده و با جیمز روبین ، یهودی آمریکایی که از سخنگویان پیشین کاخ سفید بود، ازدواج کرده است.
مستند جنگجویان خدا، تریلوژی (سه گانه) وی را پس از 11سپتامبر در زمینه بررسی نقش مذهب و تروریست تکمیل می کند. مسیحیان از این جهت که در کنار تندروهای یهودی و مسلمان نظیر القاعده قرار گرفته اند و مسلمانان نیز به دلیل این که گروههای تروریستی مانند القاعده در کنار مبارزانی مانند حماس و حزب الله و رزمندگان جنگ ایران و عراق قرار گرفته اند، به این برنامه انتقاد کرده اند.
اختصاص 3 برنامه 2ساعته به طور مساوی و قرار دادن و همسان کردن یهودیت که تنها 15میلیون پیرو دارد در برابر اسلام که بیشتر از یک میلیارد و مسیحیت که بیشتر از 2میلیارد پیرو دارد، یکی دیگر از انتقادهایی است که بر این مجموعه وارد می شود.
با این همه مستند جنگجویان خدا در 3بخش 2ساعته کوشید به موضوع افراطی گرایی در یهودیت ، اسلام و مسیحیت بپردازد. بازگشت به مذهب حتی در جوامع لائیک و سکولار و نقش بسیار مهمی که این جنگجویان و پیروان به سه دین آسمانی در تغییر حوادث جهان و نقش عمیقی که اعتقادات دینی بر فکر و اندیشه و زندگی روزانه جنگجویان دارد و تاثیر و نقشی که این معتقدان بر حکومت هایشان دارند و همچنین اقدامات ماورای قانون و مخالفت های آنان با دستورها و فرامین حکومتی کشورهای خود را به تصویر می کشد تا زوایایی را که تاکنون از دید بینندگان پنهان مانده است ، روشن کند و این ماحصل تلاش چند ماهه امانپور است.
با این حال ، در این مستند آنچه راجع به مسلمانان افراطی گفته می شود و بحث تروریسم به اصطلاح اسلامی نکته تازه ای نیست ، زیرا امانپور پیشتر در دو برنامه مستند دیگر با نامهای «پا به پا به دنبال بن لادن» و مستند «جنگ داخلی» این موضوعات را به تصویر کشیده بود.
امانپور در این مستند به ارائه دیدگاه مصاحبه شوندگان می پردازد و وانمود می کند که قضاوت را به عهده تماشاچی می گذارد و خود صرفا یک راوی سوم شخص است و این مستند را به گونه ای ارائه کرده است که مخاطب در نگاه نخست آن را بیطرفانه بیابد، اما نگاهی عمیق تر خلاف این موضوع را آشکار می کند. قضاوت اصلی امانپور در واقع همان نظریات گری سیک ، دبیرکل لابی ایپک (AIPAC) یا نماینده افراطی پارلمان هلند، گیرت ویلدرز است یا آن بخش از سخنان وی که اسلام خطر بزرگی برای تمدن غربی است و مسلمانان باید از غرب اخراج شوند. در حالی که چندین بار صحنه های تروریستی 11سپتامبر در بالی ، نایروبی ، دارالسلام ، لندن ، مادرید و کشته شدن سینماگر هلندی ونگوک به دست یک مسلمان هلندی مراکشی تبار، تکرار چاشنی این مستند است.
تنها صحنه خشونت آمیز مربوط به مسیحیان افراطی انفجار خفیف در کلینیک سقط جنین در امریکا و نمایش هولیگان های مهاجم در کنست بود و اشاره ای به موارد دیگر ازجمله خودسوزی مرموز بیش از هزار مسیحی در سال 1999 در اوگاندا نشده است.
در مستند 2ساعته یهودیان نیز آن دسته از توطئه های تروریستی افراطیون یهودی علیه مسلمان به تصویر کشیده شد که پلیس پیش از هر چیز اقدام آنان را خنثی و مجرمان را دستگیر و روانه زندان کرد و به قتل عام هایی مانند اردوگاه آوارگان صبرا و شتیلا اشاره ای نشده است.
جالب آنجاست که خود امانپور هم در جریان جنگ 33روزه ، خبرنگار سی.ان.ان بوده ولی حتی از یک مورد آن نسل کشی ها و قتل و غارت ها یاد نمی کند. در مستند قسمت مسیحیت تصاویر اجتماع بیش از 24هزار نفر از جوانان مسیحی برای اعلام آمادگی به منظور مبارزه با مفاسد جامعه لائیک و مصاحبه های مربوطه و نقش عمیقی که کلیسا در زندگی سیاسی و اجتماعی امریکا بازی می کند، یکی دیگر از نقاط ضعف این مستند است.
امانپور در واشنگتن ، ویرجینیا، نوادا و مینه سوتا به سراغ چهره های مشهور مسیحی می رود و می گوید: از کم و کیف فعالیت محافظه کاران مسیحی در امریکا خبر نداشتیم و نمی دانستیم که آنها چگونه فعالیت می کنند. همیشه به آنان مثل یک گروه کوچک و عجیب و غریب نگاه می کردیم ، در حالی که آنان در همین ایالات متحده جمعیت زیادی را شامل می شوند و نقش مهم و فراگیری دارند. نکته قابل تامل دیگر در این میان ، گذر بی تفاوت وی از کنار نومحافظه کاران است که با کمترین توجه امانپور مواجه نمی شود.مصاحبه با رهبران مشهور کلیسای انجیلی صهیونیستی مانند پیتر هیگ ، روسله جانسون و اسکار بروگ جالب توجه و در عین حال قابل تامل است ، بویژه که پیتر هیگ همان کسی است که در کتاب خود با عنوان سرنوشت پایانی پیش بینی کرده بود در سال 2006 اعراب و ایران با کمک روسیه به اسرائیل حمله می کنند و سرانجام اعراب ، ایران و روسیه نابود می شود. این کتاب به همراه فیلم آخرالزمان همه در راستای تحقق واقعه پایان تاریخ عبری ، آرماگدون قابل تعریف است.
امانپور در جایی از فیلم می گوید: شاید در همین راستا تهاجم اسرائیل به لبنان آغاز شد و در آن بیشتر از 3400 ایوانجلیست موسوم به مسیحیان دوباره تولد یافته از 50 ایالت امریکا برای اعلام پشتیبانی و جمع آوری کمک و نیرو برای اسرائیل و حمایت از جنگ به نیویورک رفتند و از کارگزاران دولت امریکا تقاضا کردند که تمام تلاش خود را برای دفاع از اسرائیل به کار برد. این صحبتهای امانپور را اگر در حافظه تاریخ بسنجیم و آن هنگام که در انتخابات سال 2000 ایوانجلیست ها رسما از بوش حمایت کردند و از طرفداران خود خواستند که ال گور، نامزد حزب دموکرات را شکست دهد، بسیاری از زوایای تاریک و حرفهای ناگفته پشت این مجموعه رخ می نماید. بخش عمده ای از مستند بخش دوم که به مسلمانان تعلق دارد، به فعالیت های القاعده و تصاویری از انفجارها و فعالیت ها و اعتقادات آنان اختصاص دارد و در این قسمت تروریسم طالبانی و تروریسم اسلامی یکسان انگاشته می شود. نکته جالب این که اصلا به جنایات فجیع القاعده در عراق اشاره ای نمی شود؛ زیرا انگار خود امانپور نیز واقف است که مخاطبان سی.ان.ان بیشتر غربی ها هستند و هدف از این برنامه نشان دادن خطر القاعده و اسلام برای جهان غرب است.
تصاویری از انفجارهای همزمان سفارت امریکا در نایروبی و دارالسلام و سپس حمله به ناو یو اس اس کول آمریکا در یمن در این بخش به نمایش درمی آید تا چهره تروریستی از مسلمانان ترسیم شده را پررنگ تر جلوه دهد. این تاکیدهای چند باره امانپور بر یکسان انگاری اسلام طالبانی و اسلام حقیقی در حالی است که وی در دهه 1990 بارها از مجاهدان عرب افغان به عنوان مبارزان راه آزادی و یا به تعبیر خودش کبوتران آزادی تمجید کرده است و اگر گزارش های خبری او از حوادث یوگسلاوی سابق را مرور کنیم ، خواهیم دید که او بارها همین تروریست های کنونی القاعده را ستایش کرده و با بسیاری از آنان مصاحبه کرده است.
صحبت از امام زمان (عج) و دکترین مهدویت و انتظار، مصاحبه با زائران مسجد جمکران ، سخنان احمدی نژاد در سازمان ملل و دیدار وی با آیت الله جوادی آملی ، پوشیدن چادر و مقنعه و دیدار امانپور با چند تن از علما در قم از دیگر برنامه های بخش اسلام این مستند بود.
مستند 2ساعته یهودیان بیشتر یک مستند از تاریخ حوادث 40سال گذشته اسرائیل است و نکته آزاردهنده ای برای یهودیان و سندی بر گناهکار خواندن آنها ندارد. در ادامه ، امانپور به سراغ صهیونیست های آمریکا هم می رود، ولی آنجا هم بیشتر از این چیزی عنوان نمی کند. امانپور با این که 8 ماه روی این مجموعه مستند کار کرده اما باز اعتراف می کند که همچنان جنبه هایی از موضوع را مورد بررسی قرار نداده است.
مثل سفر به آفریقا که می توانست نتایج خوبی داشته باشد؛ زیرا آفریقا جایی است که افراط گرایی اسلامی و مسیحی هر دو با هم در حال گسترش است و یا بررسی سیاست های پاپ جدید و بازگشت او به ریشه های سنتی کاتولیک که می توانست نتایج جالبی داشته باشد. با این همه ، امانپور اذعان می کند که امریکایی ها هنوز دنیای اسلام را کامل و جامع نشناخته اند یا از شناخت آن غفلت کرده اند. هرچند امانپور تلاش کرده که در تهیه این مستند، جانب بی طرفی را بگیرد، اما نوع نگاه او به افراطی گرایی و نحوه پرسش ها و نتیجه گیری هایش و حتی اظهار نظرهایش واقعیت دیگری را نشان می دهد. امانپور در پایان این مستند سرانجام سکوت 6ساعته خود را می شکند و در انتها چیزی را که ابتدا می خواست بگوید عنوان و اعتراف می کند که اگر قرار است در خاورمیانه دموکراسی حاکم باشد، به ناچار باید به سمت لیبرال دموکراسی اسلامی برود و این چیزی است که دنیای غرب را می ترساند و غرب عقب می کشد.
