تبیان، دستیار زندگی
در امور دنیا مواردی که پیش می‎آید برای اثبات و اعلام حکم باید شاهدانی در دادگاه حاضر شوند و نسبت به آن مورد شهادت دهند. البته این مورد مختص به مسلمانان نیست این قانونی است که در همه کشورها حاکم است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شاهدان قیامت

شاهدان قیامت

فیلم و صوت های مربوط به موضوع قیامت

شهادت اعضای بدن در قیامت

شاهدان قیامت در کلام آیة الله جوادی آملی

اعمالی که در آخرت موجب حسرت می شوند

کسانی که در قیامت نورانی هستند

سر مقدس امام حسین(علیه السلام)  مقابل ابن زیاد

عاقبت حرامخواری و غیبت کردن و بدحجابی در قیامت

در امور دنیا مواردی که برای قضاوت پیش می‎آید برای اثبات و اعلام حکم باید شاهدانی در دادگاه حاضر شوند و نسبت به آن مورد شهادت دهند. البته این مورد مختص به مسلمانان نیست این قانونی است که در همه کشورها حاکم است.

در قیامت نیز این اصل حاکم است البته نه به این عنوان که مسائل از منظر خداوند مبهم است و با کمک شاهدان روشن شود، بلکه به این عنوان که هیچ جایی برای اعتراض باقی نماند و گناهکار بداند که شاهدانی هم هستند و نسبت به اعمال وی شهادت می‎دهند. البته شهادت مختص به گناهکاران نیست بلکه نسبت به اعمال صالحان نیز شهادت داده می‎شود.

1- شهادت خدای متعال

اولین و بزرگترین شاهد قیامت، خداوند است. در قرآن آمده است: «اِنَّ اللهَ عَلى‏ كُلِ‏ّ شَى‏ءٍ شَهیِدٍ»(1)؛ همانا خداوند بر همه چیز گواه است. در بحث شهادت براى خداوند اوصاف دیگرى نیز آمده است كه همگى دلالت بر احاطه و حضور و علم و گواهى خداوند دارند، نظیر آیه «اِنَّ اللهَ كانَ عَلَیكُم رَقیِباً»(2)؛ همانا خداوند مراقب شماست، یا آیه «و كانَ اللهُ بِكُلِ‏ّ شَى‏ءٍ مُحِیطاً»(3)؛ خداوند بر هر چیز احاطه و حضور دارد.

2- شهادت انبیاء(علیهم‎السلام)

بعد از خدای متعال، گواه دیگر در قیامت، پیامبران بزرگوار هستند. آیه‎ای در قرآن کریم مى‏فرماید: «وَ جِئنابِكَ عَلى‏ هولاءِ شَهِیداً»(4)؛ ما تو را در قیامت در حالى كه شاهد و گواه مردم هستى، حاضر مى‏كنیم.

در آیه‎ای دیگر آمده است: «وَ یَومَ نَبعَثُ فِى كُلِ‏ّ اُمَّةٍ شَهِیداً عَلَیهِم مِن أنفُسِهِم وَ جِئنابِكَ شَهِیداً عَلى‏ هولاء»(5)؛ روزى كه از میان هر قوم و امتى شاهدى از خودشان برمى‏انگیزیم و تو را شاهد بر آنان.

بنابر این آیه در قیامت شاهد هر امتى، پیامبر همان امت خواهد بود و شاهد تمام انبیا، شخص رسول اكرم(صلى الله علیه و آله) است.

فرشتگانی كه در قیامت شاهد اعمال انسانها هستند، ممكن است همان ملائکی باشند كه در دنیا همراه ما بوده و اعمال ما را ضبط و ثبت مى‏نمودند و ممكن است سایر فرشتگان باشند.

بهرحال چیزی که روشن است این که ملائک به اذن و فرمان خداوند شاهد اعمال انسان هستند و به فرمان خداوند هم در قیامت شهادت می‎دهند.

3- شهادت امامان معصوم(‏علیهم‎السلام)

در قرآن تلاوت می‎کنیم: «وَ كَذلِكَ جَعَلناكُم اُمَّةً وَسَطاً لِتَكونوا شُهداءَ عَلَى النّاسِ وَ یَكُونَ الرَّسُولُ عَلَیكُم شَهِیداً»(6)؛ و بدین گونه ما شما را یك امت معتدل و میانه قرار دادیم تا شاهد بر مردم باشید و رسول خدا هم بر شما شاهد باشد.

با توجه به این كه همه افراد امت اسلامى آن عدالت و اعتدال و لیاقت و آگاهى لازم براى شهادت و گواهى دادن را ندارند، بنابراین منظور از امت در آیه بعضى افراد هستند، نه همه مردم. همان گونه كه مدح قرآن درباره كسانى كه با پیامبرند، «اَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ»(7) شامل همه نمى‏شود، زیرا منافقان نیز با رسول ‏خدا(صلى الله علیه و آله) بوده‏اند.

در حالی که بسیارى از افراد امت اسلامى كسانى هستند كه به خاطر فسق و گناه خود، گواهى آنان حتى براى اندك چیزى آن هم در كوچك‏ترین دادگاه‏هاى دنیا ارزشى ندارد، حال چگونه مى‏توانیم بگوییم كه همه این افراد لایق شهادت دادن هستند؟! آن هم در روز بزرگ قیامت و در برابر خداوند! آن هم نسبت به كلیه اعمال تمام انسان‏ها!

بنابراین مراد از امت، تنها بعضى از افراد امت هستند كه شرایط لازم براى شهادت بر اعمال تمام مردم را در دادگاه عدل الهى دارند، چنانكه امام باقر(علیه‎السلام) فرمودند: آن امت وسط كه شاهدانند، فقط ما هستیم.(8)

امام صادق(‏علیه‎السلام) پیرامون آیه «فَكَیفَ اِذا جِئنا مِن كُلِ‏ّ اُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئنابِك عَلى‏ هؤلاء شَهِیداً»(9) فرمودند: در هر دوره و زمانى امامى هست كه گواه و شاهد بر مردم است.(10)

4- شهادت ملائک

در قرآن کریم آمده است: «وَ جاءَت كُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهیدٌ»(11)؛ روز قیامت هر انسانى در پیشگاه عدل الهى حاضر مى‏شود، در حالى كه در كنار او هم فرشته‏اى است كه او را به محشر سوق مى‏دهد و همچنین فرشته‏اى است كه شاهد كارهاى انجام شده اوست.(12)

فرشتگانی كه در قیامت شاهد اعمال انسانها هستند، ممكن است همان ملائکی باشند كه در دنیا همراه ما بوده و اعمال ما را ضبط و ثبت مى‏نمودند و ممكن است سایر فرشتگان باشند.

بهرحال چیزی که روشن است این که ملائک به اذن و فرمان خداوند شاهد اعمال انسان هستند و به فرمان خداوند هم در قیامت شهادت می‎دهند.

براستى وقتی بشر می‎تواند وسیله‎ای بنام نوار کاست و سی دی و دوربین فیلمبرداری تولید کند و صدا و تصویر را ضبط کند؛ چگونه باور نکنیم که خداوند که خود صانع و خالق همه هستی است قادر به ضبط تمام زندگی بشر است تا در قیامت به عنوان شاهدی از آن استفاده کند!

5- شهادت زمین

قرآن کریم در این زمینه مى‏فرماید: «یَومَئِذٍ تُحَدِّثُ اَخبارَها»(13)؛ زمین در قیامت خبرهایش را بازگو مى‏كند. شهادت زمین در آن روز مى‏تواند به دو صورت باشد:

الف: به وسیله وضع و نظامى است كه پیدا كرده است. همانگونه كه ما به یكدیگر مى‏گوییم: چشم تو شهادت مى‏دهد كه دیشب نخوابیدی و رنگ تو گواه آن است كه ترسیده‏اى و یا عصبانى و یا شاد شده‏اى، زمین نیز در آن روز دچار زلزله‏اى بسیار بزرگ مى‏شود و بعد از كنده شدن و به حركت درآمدن كوه‎ها و به هم خوردن و قطعه قطعه شدن و سپس شن شدن آنها، با ما حرف‏ها دارد. یعنى وضع و نظام آن روز به ما مطالبى را مى‏فهماند. همانند دایره‏هاى تنه درخت پس از بریده شدن كه به ما تاریخ و سن آن را نشان مى‏دهد و یا نوشته‏اى كه مقدار اطلاعات و آگاهى نویسنده آن را به ما مى‏فهماند.

بنابراین مراد از شهادت دادن زمین، گواهى اوضاع آن است نه گفتگو و كلام.

ب: خداوند با قدرت و اراده خود هر گوشه‏اى از آن را به سخن در مى‏آورد. همان قدرت و اراده‏اى كه در دنیا عصاى بى‏جان موسى را به صورت اژدهایى بزرگ آن هم داراى چشم و دم و نیش در آورد.

آن قدرتى كه در دنیا از مواد غذایى خاك، میوه و از میوه نطفه و سپس انسان به دنیا مى‏آورد و آن انسان پس از چندى حرف مى‏زند، در آن روز نیز این رشته طولانى را در هم مى‏پیچد و حركت كُند آن را به صورت یك حركت سریع‏السیر در مى‏آورد و جمادات بى‏كلام، گوینده و ناآگاهان همه آگاه مى‏شوند. «اِنَّ الدّارَ الآخِرَةِ لَهِىَ الحَیَوانُ»(14)؛ همانا خانه آخرت جایگاه حیات است، كه با توجه به این معنا، زمین با سخن و كلام گواهى مى‏دهد.

براستى وقتی بشر می‎تواند وسیله‎ای بنام نوار کاست و سی دی و دوربین فیلمبرداری تولید کند و صدا و تصویر را ضبط کند؛ چگونه باور نکنیم که خداوند که خود صانع و خالق همه هستی است قادر به ضبط تمام زندگی بشر است تا در قیامت به عنوان شاهدی از آن استفاده کند!

روایات متعدد نیز بیانگر آن است كه در روز قیامت، زمین نیز یكى از شاهدان مى‏باشد، از جمله:

رسول خدا(صلى الله علیه و آله) به هر منطقه‏اى كه وارد مى‏شدند، دو ركعت نماز بجا مى‏آوردند و مى‏فرمودند: روز قیامت این مكان بر نماز ما شهادت مى‏دهد. (15)

همه موجودات عالم دارای درک و شعورند و از اعمال انسان‎ها فرحناک و یا غمناک می‎شوند یعنی اعمال انسان‎ها حتی بر جمادات نیز اثرگذار است و آنها را یا شاد می‎کند و یا می‎رنجاند و آنها نیز متقابلا انسانها را یا دعا می‎کنند یا نفرین، همچنانکه روز قیامت بر اعمال آدمیان گواهی خواهند داد.

امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: نمازهاى خود را در مكان‏هاى مختلف بخوانید، زیرا مكان‏ها نیز در قیامت بر اعمالتان شهادت خواهند داد.

پیامبر اکرم فرمود: یا أباذر ما من رجل یجعل جبهته فی بقعة من بقاع الأرض إلا شهدت له بها یوم القیامة و ما من منزل ینزله قوم إلا و أصبح ذلك المنزل یصلی علیهم أو یلعنهم؛ ای ابوذر فردی نیست كه پیشانی خود را بر قطعه‎ای از زمین (برای خدا و به حال سجده) بر زمین گذارد جز آن كه آن قطعه زمین، در روز قیامت برای او گواهی دهد، و هیچ منزل و جایگاهی نیست كه مردمی در آن منزل فرو آیند جز آنكه آن منزل و جایگاه بر آنان درود فرستد یا آنان را لعنت كند (بستگی به عمل آنها در آن قسمت از زمین دارد).

به عبارت دیگر همه موجودات عالم دارای درک و شعورند و از اعمال انسان‎ها فرحناک و یا غمناک می‎شوند یعنی اعمال انسان‎ها حتی بر جمادات نیز اثرگذار است و آنها را یا شاد می‎کند و یا می‎رنجاند و آنها نیز متقابلا انسانها را یا دعا می‎کنند یا نفرین، همچنانکه روز قیامت بر اعمال آدمیان گواهی خواهند داد.

امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: نمازهاى خود را در مكان‏هاى مختلف بخوانید، زیرا مكان‏ها نیز در قیامت بر اعمالتان شهادت خواهند داد. (16)

در مقاله بعدی دیگر شاهدان قیامت را معرفی می نماییم.

          ادامه دارد...

پی‎نوشت‎ها:

1- سوره‏ حج، آیه‏17.

2- سوره نساء، آیه‏1.

3- سوره‏ نساء، آیه‏126.

4- سوره‏ نساء، آیه‏41.

5- سوره‏ نحل، آیه‏89.

6- سوره‏ بقره، آیه‏143.

7- سوره فتح، آیه 29.

8- تفسیر صافى، ذیل آیه‏143 سوره بقره.

9- سوره نساء، آیه 41.

10- تفسیر صافى، ذیل آیه.

11- سوره‏ ق، آیه‏21.

12- تفسیر المیزان، ج‏18، ص‏379.

13- سوره ‏زلزال، آیه‏4.

14- سوره ‏عنكبوت، آیه‏64.

15- تفسیر المیزان، ج‏6، ص‏337.

16- علل‏الشرایع به نقل از «حیات پس از مرگ» علامه طباطبائى(ره) ‏.

با استفاده از تفسیر نمونه، تفسیر المیزان، منشور جاوید آیة الله جعفر سبحانی،

گروه دین و اندیشه تبیان

مهری هدهدی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.