تبیان، دستیار زندگی
حجت الاسلام اقامیری شخصیتی فعال و شناخته شده در عرصه رسانه و فرهنگ و حقوق رسانه ها عضو کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و هئیت منصفه مطبوعات. شنیدن پاسخ به سوال هایی راجع به فیس بوک و بحث فیلترینگ آن از زبان ایشان قطعا شنیدنی خواهد بود که در ادامه این مب
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

راه خروج فیس بوک از فیلتر؟


حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای سید محمد رضا  آقامیری  قائم مقام موسسه تبیان ،شخصیتی فعال و شناخته شده در عرصه رسانه ،فرهنگ و حقوق رسانه ها عضو کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و هئیت منصفه مطبوعات. شنیدن پاسخ به سوال هایی راجع به فیس بوک و بحث فیلترینگ آن از زبان ایشان قطعا شنیدنی خواهد بود که در ادامه این مباحث را می خوانید.

مصاحبه با اقای اقامیری

نظر شما درباره شبکه اجتماعی فیس بوک چیست؟

شبکه های اجتماعی به خاطر اینکه به هر حال بشر اجتماعی آفریده شده و از ارتباطات خوشش می آبد، هر چه که دامنه این ارتباطات گسترده تر شود و هر انسانی بتواند اطراف ارتباطاتی خود را گسترش و توسعه دهد طبیعتا این امر برای وی خشنودی به دنبال خواهد داشت. در واقع هر زمانی به یک صورت ارتباطات ایجاد می شود، اکنون در حقیقت عصر انفجار اطلاعات و انفجار تکنولوژی و فناوری هست، در این میان مخصوصا فناوری اطلاعات از ویژگی های خاص خودش برخوردار است اما همه ی این ویژگی ها مثبت نیست بلکه بخشی از آن مثبت و بخشی منفی می باشد.

ارتباطات خیلی خوب است اما در صورتی که این ارتباطات مانند یک شک در یک اجتماع ورود پیدا نکند. یک اجتماعی که همراه با یک اخلاق و همگام با یک خلق و خو رشد و نما پیدا کرده، اگر ارتباطات غریبه دیگری در آن ایجاد شود،  طبیعتا یک شک به آن وارد خواهد شد و آن شک معلوم نیست سر از کجا در می آورد. این خوبی و بدی شبکه های اجتماعی است.

شبکه اجتماعی در حقیقت یکگونه ارتباطات چهره به چهره ایجاد می کند ولی به صورت مجازی. ارتباطاتی که قبلا تا چند سال پیش اصلا نبوده، الان یک دفعه این ارتباط در جهان ظهور و بروز پیدا کرده و ایجاد شده است، نهایتا اینجا کسی حاکم است که تکنولوژی دارد،کسی حاکم است که علم را دارد. معصوم سلام الله علیه می فرماید که "من وجده صال به و من لم یجده صیل علیه می فرمایند که علم سلطنت و سلطه است کسی که دانش داشته باشد سلطه دارد، حال کسی که این علم را پیدا کند، سربلند است ، اگرکسی این علم را نداشته باشد طبیعتا محکوم است "صیل علیه". آن کس که علم دارد، حاکم میشود؛ در جهان ارتباطات، ارتباط بین کشور های توسعه یافته و کشورهایی مثل ما که در حال توسعه هستیم طبیعتا ما مقهورعلم آنها قرار می گیریم و این مقهور علم شدن، نظام اجتماعی ما را بهم می ریزد، این خوب و بد شبکه های اجتماعی بود.

حال نظر شما درباره فیس بوک چیست؟

مصاحبه با اقای اقامیری

اما فیس بوک هم در همین راستا تاسیس شده است. در این راستا که در جهان خاورمیانه اتفاقاتی می افتد و این اتفاقات بهتر است که از طرف کشورهای غربی رصد شود. چون وقتی این ارتباطات ایجاد شد ، در آن یک بخشش تعامل اطلاعاتی و به عنوان مثال شخصی است. اما یک بخش عظیم آن در حقیقت فرهنگ های دو طرف مقابل به یکدیگر منتقل می شود و اطلاعاتی که سالهای سال کشورهای مختلف با هزینه های سرم سام آور می تواستند به آن دست پیدا کنند، حال می توانند از طریق شبکه های اجتماعی به راحتی به آن اطلاعات دسترسی پیدا کنند.

به هر حال در دعوا حلوا خیر نمی کنند، ما با غرب عوا داریم که برای حال هم نیست. در واقع دو دعوا بین ما و غرب است. یکی دعوای شرق و غرب و دیگری دعوای اسلام و غرب است. آنها هم به هر حال از دو جهت دشمنان و رقیب جهانی ما هستند و در این رقابت جهانی، درصدد هجمه، حمله، مچ گیری و پاتک زدن به ما هستند و بهترین وسیله در این عصر استفاده از یک شبکه اجتماعی گسترده مثل فیس بوک است.البته شبکه اجتماعی فیس بوک مزایای خوبی هم  دارد به هر حال دوستان و خانواده ها با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و با هم تعاملات سنگین دارند. گاهی تعاملات تجاری دارند و اصلا گاهی ضرورت هم پیدا می کند این شبکه اجتماعی؛ ولی این ظاهر امر است باطن آن این است که یک، بنیان خانواده که اون شالوده فکری ما هست به واسطه اینچنین شبکه های اجتماعی از هم دیگه می پاشیده می شود. دو، جوان های ما جذب جاذبه های غرب می شوند بیشتر از قبل.  قبلا با یک مجله ممکن بود یه عکسی را ببینند ولی حال از نزدیک در جریان قضایای غرب قرار می گیرند و جز حسرت برای ایشان هیچ ثمری ندارد و سرخوردگی برایشان ایجاد می شود. کما اینکه به عنوان مثال اگر من به عنوان یک جوان بخواهم با یک دختری ارتباط برقرار بکنم که آن آمال و آرزوهای من بوده و هیچ موقع دست هم پیدا نمی کردم، حال فقط آن آرزو پر رنگ تر شده ولی من به آن آرزو دست پیدا نمی کنم، چیزی که هست فقط یک ارتباطی ما داریم و اون ارتباط هم معلوم نیست سر به کجا پیدا کند

این فیس بوک الان  خارج از هرگونه ارتباط سیاسی که با نظام داشته باشد که البته آن هم مهم می باشد؛ در حقیقت آمده  است برای اینکه ارکان اصلی فرهنگ ما را از هم بپاشد و به امیال و آرزوهایی که برای پراکنده کردن نظام اجتماعی ایران اسلامی فکر کرده است به آنها برسد.

من احساس می کنم اگر بخواهیم یک فیس بوک موفق داشته باشیم باید یک فیس بوک اسلامی داشته باشیم، این فیس بوک حتی اگر از مجموعه ای از کشورها به عنوان مثال کشورهای حاشیه خلیج فارس،عراق،اردن،ترکیه و... تشکیل شود و واقعا پروتکلی ایجاد شود تا این چند کشور با هم یک شبکه اجتماعی درست کنند، که در حقیقت اسلامی باشد. اگر احیانا خلایی هم وجود داشته باشد در این ارتباط این خلا جبران بشود.

مصاحبه با اقای اقامیری

در حالی که سر این ماجرا دست ما نیست بلکه در جایی دیگری است. ضمن اینکه در فیس بوک غیر از این مشکلاتی که بدان اشاره کردم به صورت طبیعی، هنجار شکنی هایی توسط فیس بوک می شود. از بین بردن اعتبار خانواده، از بین بردن تقدسات دینی که جزو لاینفک فرهنگ ماست، از بین بردن ادبی که بین ما وجود دارد و تبدیل کردن این ادب به یک ادب غربی. ببینید الان جسارت می کنند به بزرگان دین ما  وبعد اسم آن را آزادی می گذارند. این اصلا به هیچ وجه نه با انسانیت سازگار است و نه با فرهنگ ما. این چیزی است که برآمده از فیس بوک و برآمده از شبکه های اجتماعی است.

بحث جاسوسی فیس بوک یا تاثیرات مخرب آن از نظر شما یک موج سواری است که توسط غرب از این شبکه انجام می پذیرد یا این شبکه از ابتدا برای این امر تاسیس شده است؟

به نظر من همان موج سواری است که آن هم از این آب گل آلود استفاده می کند. گاهی اوقات در حمله امریکا به عراق اینگونه می گفتند که امریکا آمده در عراق تا نفت  آن را ببرد،اما من معتقد بودم نه نفت که دست امریکا هست، آن چیزی که آمریکا به دنبال آن می باشد همان دموکراسی است ، به این دلیل که وقتی دموکراسی به ظواهر غربی آغشته شود،دقیقا همان چیزی است که غرب می خواهد یعنی دموکراسی که با ابزار غرب ورود پیدا کند. واقعا مردم هم در این مسیر قرار دارند و همه چی را تعیین می کنند اما به شکل غربی آن و آنطور که غرب می خواهد. امریکا به دنبال این است، نه به دنبال نفت، اگر این آمد نفت هم میرود.

چرا فیس بوک فیلتر شد ؟

فیس بوک با تمامی مشکلاتی که اشاره کردم اگر هنجار شکنی نمی کرد، اقدام به درج محتوای مجرمانه در کشور ما نمی کرد، دلیلی نداشت ما فیلترش کنیم، مانند بسیاری از شبکه های خارجی که باز هستند، بعضی از آنها تعهد می دهند، بعضی با ما تعاملاتشون خوب است و اقدام به درج محتوای مجرمانه هم نمی کنند، چه در تصویر و چه در متن. یعنی سالم اند و محتوای سالم را عرضه می کنند. ما با آنها کاری نداریم. فیس بوک هم اگر در کشور ما به درج مطالب مجرمانه سیاسی فرهنگی و دینی و.. اقدام نمی کرد، آن را آزاد می گذاشتیم اما طبیعت فیس بوک چیست، طبیعت فیس بوک این است که تولید محتوا به دست کاربر صورت می گیرد در واقع محور تولید محتوا کاربر است.

مصاحبه با اقای اقامیری

در تولید محتوا توسط کاربر، باید بدین نکته توجه کرد که مگر کاربرها همه از یک کانال غربالگری رد شده اند؟ اینطور نیست.خیلی از آنها ممکن است سواد کافی رو نداشته باشند خیلی ها اصلا مغرض باشند عده ای دیگر بسیاری از مسائل را ندانند.اینها مسئله هایی  است که بی اعتماد می کند نسبت به این شبکه. یعنی کاربران در این شبکه اطلاعات ضد دین می گذارند، اطلاعات مستهجن که خانواده ها رو از هم می پاشد قرار می دهند، ارتباطات ناگوار ایجاد می کنند، به مقدسات ما توهین می کنند. اینها همه محتوای مجرمانه است. قانون جرایم رایانه ای در ماده 21 و22 و 23  به همین موارد اشاره دارد و اگر سایتی اقدام به درج محتوای مجرمانه کرد باید فیلترشود.هر سایت ایرانی یا خارجی. فیس بوک به میزانی اقدام به درج محتوای مجرمانه کرد که ما ناچار شدیم فیلترش کنیم و الا به خودی خود، شورای فیلترینگ دوست ندارد هیچ سایتی را فیلتر کند.

راه خروج فیس بوک از این فیلترینگ چیست؟

برای اینکه از فیلتر درآید باید تمامی محتوای مجرمانه اش حذف شود،که آن هم تقریبا غیر ممکن است.

آیا تا به حال تعاملی بین مدیران فیس بوک با  جمهوری اسلامی نسبت به فیلترینگ این شبکه و اقدام برای خروج از آن صورت گرفته است؟

حجم مصرف کننده اینترنت در کشور ما جزو تقریبا بیشترین مصرف کننده ی دنیا است، شاید جزو چند تای اول باشیم، شاید تو رتبه های زیر ده باشیم. خلاصه مصرف اینترنت در کشور ما حدش خیلی بیشتر از کشورهای دیگه است. طبیعتا آنها ما را مدنظر دارند و ما هم آنها را مد نظر داریم، اما گاهی برخوردشان برخوردهای استکباری است از موضع بالا اقدام می کنند. گاهی از روش هایی که اصلا در عرف بین الملل پسندیده نیست، استفاده می کنند و حقیقتا ما دلخوشی از اینها نداریم. فیس بوک از اینکه در کشور ما آزاد نیست در حال ضرر کردن است خب گوگل این مشکل را ندارد و سود می کند، گوگل در سایت های رنکیبنگ شاید جزو چند کشور اول است  و حجم استفاده گسترده ای از آن در ایران است. این طبیعی است که ارتباطاتی فی مابین باشد؛ برخی، نمایندگانشان از این سایت های خارجی با ما ارتباطاتی داشتند، ولی برخی از سایت هایی که در رتبه پایین تری بودند حتی خودشون رو ملزم به رعایت قوانین ما کردند ولی متاسفانه برخی دیگر به هر حال یا اینکه از دستشان خارج شده یا اینکه می خواهند، با ما سر ناسازگاری دارند.

مصاحبه با اقای اقامیری

نظرات متفاوتی پیرامون فیلتر شبکه اجتماعی فیس بوک وجود دارد برخی موافق و برخی نیز مخالف این امر هستند اما شما اطلاعی از نظر حاکمیت به طور خاص دراینباره دارید؟

ما اگر بخوایم قانونی عمل کنیم، هر تارنمایی که اقدام به درج محتوای مجرمانه اینترنتی کرده باشد، با یک سری تذکراتی ما فیلترش می کنیم و از طرف شورای فیلترینگ مسدود می شود، این قانونیه. بحث قانون ماست، اگر احیانا کسی سلیقه اش نمی پذیرد آن فرد سلیقه اش به قانون گرایش ندارد. ما فیس بوک را قانونی فیلتر کرده ایم، چون بسیار محتوای مجرمانه اینترنتی درج می کند. طبیعت این سایت هم این است، شاید دست خودش هم نیست اما به هر حال چون محتوای مجرمانه است ما نمی توانیم این سایت را در اختیار  مردممان قرار دهیم.

نظر شخصی خودتان درباره فیس بوک چیست؟

من هم مثل مردم از ارتباطات خیلی خوشم می آید  و شاید دوست داشته باشم سری هم به شبکه های اجتماعی بزنم، این یک چیز طبیعی است حال یک سری محدودیت ها باعث می شوند تا من ورود پیدا نکنم اقدامی هم برای عضویت در فیس بوک نکرده ام. با این حال مباحثی که از معایب و مضرات این شبکه ها اشاره کردم همه در مورد فیس بوک صدق می کند یعنی واقعا فیس بوک برای پاشاندن بنیان خانواده ها به نظر من تنظیم شده است، مخصوصا خانواده های شرقی، خانواده هایی که در کشورهای اسلامی هستند. به هر حال این ارتباطات همیشه خوشایند نیست و این ناخوشایندی ارتباطات را فیس بوک همراه خود دارد.

مصاحبه با اقای اقامیری

در ابتدای بحث خود اشاره کردید که اگر بخواهیم فیس بوکی داشته باشیم باید فیس بوک اسلامی باشد، پتانسیل داخلی را برای ایجاد و پیشبرد شبکه های اجتماعی و یا حتی همکاری با سایر کشورها در اینباره را چگونه ارزیابی می کنید؟

مجمع شبکه های اجتماعی که یک طرحی است که توسط مدیر عامل موسسه تبیان داده شده  و به اجرا در آمده است، اگر این مجمع شبکه های اجتماعی فعال شود واگر به نظر من توسط موسسه تبیان به عنوان پیشگام عرصه فناوری اطلاعات در حوزه فرهنگ یک همنشینی با صاحبان شبکه های اجتماعی در کشورهای اسلامی برگزار شود که بیایم و مجموعا پروتک های همکاری با یکدیگر ایجاد کنیم، دامنه ای ثبت بکنیم که به عنوان مثال این دامنه مثلا بخش فارسی آن در ایران باشد بخش ترکی اش در ترکیه، بخش عربی درعراق، بخش انگلیسی اش مثلا دست مسلمانان انگلیس باشد. اگر این پروتکل  ایجاد و امضا شود و طرفین متعهد شوند که به این عرصه ورود پیدا می کنند، دامنه ی مشترکی درست کنند و یک مجمعی هم داشته باشند که این مجمع مثلا زیر نظر سازمان کنفرانس اسلامی هم باشد خیلی خوب است.  این خیلی هم دلنشین خواهد بود. و منشوری بنویسند که می خواهیم این شبکه، پایگاه سالمی باشد، اگر ارتباطی هم بین افراد برقرار خواهد شد ارتباط بر اساس یک سری اصول صورت بپذیرد در واقعذ همه چیز نظام داشته باشد. اگر این نظام باشه طبیعتا خیلی خوب خواهد بود.

مصاحبه : باباپور

بخش ارتباطات تبیان