زندگی در باغ وحش!

امروزه در برخی جوامع به خصوص جوامع غربی و اروپایی زندگی با حیوانات به خصوص حیوانات اهلی یک امر طبیعی و عادی است و به دلیل همزیستی انسان با حیوان این گونه جوامع روش‌های چگونگی نگهداری حیوان در منازل را آموخته‌اند و نکات بهداشتی و ایمنی برای حفظ سلامت اهالی خانه را تا حد ممکن رعایت می‌کنند.

در کشور ما در گذشته‌ مردم حیواناتی چون انواع پرندگان را در خانه نگهداری می‌کردند و چند سالی است که افراد علاقمند به نگهداری حیواناتی چون سگ، گربه، لاک پشت، همستر، موش، خرگوش و... شده‌اند اما به دلیل اعتقادات دینی و اسلامی حضور برخی حیوانات نجس العین همچون سگ در فضای داخلی خانه مطرود است و بسیاری افراد با نگهداری این‌گونه حیوانات در فضای خانه مخالف هستند. در این راستا در فصل دوم ماده سوم و چهارم قانون تملک آپارتمان‌ها گذاردن میز و صندلی و هر نوع اشیای دیگر و همچنین نگاه داری حیوانات در قسمت‌های مشترك ممنوع است. این قسمت‌های مشترک شامل: راهرو، پله، پاگرد، پشت بام، حیاط، محوطه ساختمان، انباری،‌ اتاق سرایداری، و محل‌های مشابه‌ است. این قانون به منظور حفظ آسایش و آرامش ساکنین آپارتمان‌ها تهیه و تصویب شده است. با این حال این فرهنگ در میان خانواده‌ها باب شده و افراد به تقلید از جوامع غربی، یا پر کردن تنهایی خود و یا به دلیل برخورداری از روحیه تنوع‌طلبی اقدام به خرید و نگهداری حیوانات در منازل می‌کنند. این در حالی است که بسیاری از این افراد آموزش‌های لازم را در خصوص چگونگی نگهداری این حیوانات و رعایت بهداشت و موارد ایمنی ندیده‌اند که بعضاً به دلیل عدم آشنایی و آگاهی، برخی بیماری‌ها از حیوانات به انسان منتقل شده و در سطح جامعه شیوع پیدا می‌کند.

نکته جالب توجه اعلام شده از سوی منابع خبری این است که اخیراً برخی افراد حیوانات غیر اهلی همچون: شیر، پلنگ، مار، عقرب، روباه، مارهای سمی، میمون و... را در منازل خود نگهداری می‌کنند. که این امر علاوه بر بروز مشکلاتی برای ساکنین، در آینده و با بزرگ شدن حیوانات، برای شهروندان یک فاجعه محسوب خواهد شد. زیرا دیده شده که برخی از این حیوانات بدون صاحب در شهر رها شده‌اند که علاوه بر ایجاد رعب و وحشت در سطح شهر، ممکن است باعث بروز خطراتی برای شهروندان باشد. هفته گذشته در خبرها آمده بود که چند توله شیر، میمون، روباه و... در شهر یافت شده است. در این راستا محمدجواد محمدی زاده رییس سازمان حفاظت محیط زیست در گفت و گو با ایرنا اعلام كرده است: نگهداری هرگونه حیوان وحشی خارج از باغ وحش، جرم است و پیگیرد قانونی دارد.

وی با اشاره به اینکه حیوانات غیر اهلی كه اخیراً در نقاطی از تهران سرگردان بوده و نجات یافته‌اند، گفته: بچه شیرهای یافت شده در تهران دست آموز هستند و واضح است كه نه در باغ وحش تربیت شده و نه از اماكن طبیعی وارد شهر شده‌اند؛ مردم استحضار داشته باشند نگهداری حیوانات وحشی در اماکنی غیر از محل استقرار آن‌ها (باغ وحش و زیستگاهیشان) با توجه به خوی وحشی گری آن‌ها، خطرات جدی برایشان خواهد داشت و بهتر است برای تماشای آن‌ها به باغ وحش‌ها و موزه‌های تنوع زیستی مراجعه کنند.

از آنجا که واردات و خرید و فروش حیوانات وحشی غیر قانونی است، برخی افراد سودجو با قاچاق این نوع از حیوانات به کشور اقدام به خرید و فروش آن در مناطقی از شهر می‌کنند و شهروندان نیز بدون اطلاع از عواقب ناشی از خرید و نگهداری این‌گونه حیوانات و صرفاً برای سرگرمی، اقدام به خرید می‌کنند اما به دلیل عدم آگاهی از نحوه نگهداری از این نوع حیوانات و نداشتن مکان مناسب و عدم توانانی در پرداخت هزینه مخارج حیوان، در نگهداری آن با مشکل مواجه می‌شوند و بعضاً پس از مدتی آن را در سطح شهر رها می‌کنند.

دیده شده که برخی حساسیت‌ها و بیماری‌ها که امروزه افراد و به خصوص کودکان به آن مبتلا هستند از طریق حیوانات به انسان منتقل شده است. زیرا کودکان بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌ها هستند و در نگهداری حیوانات به این گروه از افراد توجه بیشتری باید کرد.

نگهداری این‌گونه حیوانات به دلیل عدم دسترسی به مراکز دامپزشکی و عدم آشنایی با اصول اولیه نگهداری آن‌ها موجب ایجاد مشکلاتی برای خانواده‌ها کرده و علاوه بر آن بسیاری از بیماری‌ها از طریق آنان به انسان منتقل می‌شود. در صورتی که نگهداری حیوانات اهلی یا وحشی به صورت غیرعلنی باشد و تا زمانی که شاکی خصوصی نداشته باشد، دولت نمی‌تواند در خصوص ضبط و توقیف آن‌ها اقدامی انجام دهد. بنابراین افراد متقاضی نگهداری حیوانات چه اهلی و چه غیر اهلی در منازل خود، باید آگاهی داشته باشند که اولاً آیا مکان مناسبی برای نگهداری حیوان دارند؟ ثانیاً توانایی تهیه غذا و مخارج آن را دارند؟ و ثالثاً از سلامت حیوان مورد نظر و عدم انتقال انواع بیماری‌ها از سوی حیوان آگاهی دارند، پس از آن اقدام به خرید و نگهداری حیوانات اهلی کنند تا با رشد سریع حیوان و نداشتن توانایی  نگهداری، او را سرگردان در شهر رها نکنند.

مسئولان امر نیز برای جلوگیری از بروز فاجعه‌های اجتماعی از این دست، لازم است در وهله اول از قاچاق حیوانات جلوگیری کنند و در قدم بعدی با قاچاقچیان برخورد جدی داشته باشند و مجازات‌های سنگینی برای آن‌ها در نظر بگیرند. علاوه بر آن به مردم نیز باید از طرق مختلف آموزش داده شود که نگهداری این‌گونه حیوانات برای سلامت و امنیت خود آنان و سایر افراد جامعه خطرات به همراه خواهد داشت.

در پایان باید یادآور شویم ممکن است نگهداری حیوان برای انسان لذت‌ها و خوشی‌هایی به همراه داشته باشد اما به یاد داشته باشیم که حیوانات نیز مانند انسان نیاز به آزادی و زندگی در محیط طبیعی دارند بنابراین با محصور کردن آن‌ها در فضای خانه علاوه بر حیوان آزاری، آن حیوان را از زندگی در کنار همنوعان خود محروم کرده‌ایم.