پاکستان و دستان رو به آسمان

 بنی آدم اعضای یکدیگرند       که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار          دگر عضوها را نماند قرار

پاکستان اولین کشور جمهوری اسلامی است که در جنوب غربی آسیا قرار گرفته‌است و پایتخت آن اسلام‌آباد می باشد. طبق آمار تخمینی سال 1387(2008) کشور پاکستان با جمعیتی در حدود 172میلیون تن، ششمین کشور پر جمعیت دنیا بشمار می‌رود و دارای نرخ رشد جمعیت بالایی است. هم چنین پاکستان دومین کشور دارنده جمعیت مسلمان است.

طغیان رودخانه سند از شمال تا جنوب پاکستان و جاری شده سیل در ده ها هزار روستای این کشور علاوه بر خرابی های زیادی که برجایی گذاشت، آوارگان بسیاری را نیز بوجود آورد اما این فاجعه به همین جا ختم نشد. در مرحله بعدی سیلی بزرگ تر از سیل اول خانه های بسیاری را تخریب و خانواده های زیادی را آواره کرد تا این سیل به اخبار اول خبرگزاری های جهان تبدیل شود و به  عنوان بزرگترین مسئله انسانی جهان نیز مطرح گردد. از آنجایی که پاکستان کشوری مسلمان نشین است کمک رسانی به مردم پاکستان در دستور کار کشورهای مسلمان قرار گرفت. از سوی دیگر  تبعات سیل دوم تا حدی بود که سازمان ملل متحد از کشورهای عضو درخواست کرد تا رقم 460میلیون دلار کمک نقدی به پاکستان را در دستور کار خود قرار دهند.

پس موج های سیل

علی رغم گذشت حدود چهار هفته از  جاری شدن سیل در پاکستان، آثار مخرب این بلای طبیعی در این کشور همچنان مشاهده می شود و این کشور هنوز تا رسیدن به مرحله عادی و پیش از سیل فاصله بسیاری دارد. آنچه بیش از همه در مورد وضعیت کشور پاکستان نگران کننده است، نه تنها وقوع سیل و بی خانمان شدن قریب به 20میلیون نفر افراد و کشته شدن 600هزار نفر، بلکه مهم تر از آن موج دوم مرگ و میر ناشی از وقوع سیل می باشد که در طی آن بیماری هایی همچون اسهال شدید که تا به حال دامن گیر 36هزار نفر، خصوصا کودکان پاکستانی شده است، همچنین یک مورد فرد مبتلا به بیماری وبا و مرگ 5 کودک در شمال غرب پاکستان در اثر سوء تغذیه گزارش شده است .

اخبار گزارش شده به وسیله رسانه ها تنها تا حدودی وضعیت حال حاضر پاکستان را برای افراد جوامع مختلف نشان می دهد و این اخبار به هیچ وجه گویای عمق فاجعه رخ داده نبود و افراد جوامع دیگر تقریبا نسبت به وضعیت بغرنج پاکستان بی اطلاع هستند. در حالی که حادثه ی پاکستان فاجعه ای جهانی بوده و به شکلی که "بان کی مون" دبیرکل سازمان ملل سیل پاکستان را در نوع خود بدترین حادثه ای دانست که تا کنون دیده است.  در این فاجعه همه افراد باید برای حل بحران پیش آمده و کمک به قربانیان و آسیب دیدگان فاجعه تلاش نمایند تا پاکستان هر چه سریع تر به روال سابق خود بازگردد. در این راستا آنچه بیش از همه موثر است کمک های مالی مردمِ انسان دوستِ کشورهای مختلف برای رهایی هر چه سریعتر مردم پاکستان از آوارگی و از همه مهمتر گرسنگی و بیماری ها می باشد.

طبق آمارهای موجود، در حال حاضر از کشور ما ایران قم رتبه دوم در کمک رسانی به سیل زدگان پاکستان را کسب کرده است.

اثرات سیل بر کشورهای همسایه

خطری که در حال حاضر مردم پاکستان را تهدید می کند قبل از گرسنگی و بیماری، دندان طمع بعضی کشورها مانند آمریکا است که به بهانه کمک رسانی تنها به منافع خود می اندیشند و شاید در گوشه کنار این کشور در این اوضاع بحرانی به دخالت های نظامی و سیاسی بپردازند. که به هیچ عنوان به نفع مردمان این کشور نمی باشد و می تواند با شعله ور کردن نزاع های قومی به بی سامانی های درونی پاکستان بیفزاید.

از سوی دیگر این آشفتگی اجتماعی و بی ثباتی در زندگی زمینه فعالیتهای گروههای تروریستی مانند طالبان را افزایش می دهد.

آنچه بیش از همه ضرورت کمک رسانی کشورهای مسلمان به کشور پاکستان را مطرح می کند خطرات ناشی از تفرقه، آشوب و از هم گسیختگی در میان مردم مسلمان پاکستانی است و تأثیر آن بر کشورهای همسایه، خصوصا ایران می باشد.

مساله مهم اجتماعی که در این میان مطرح است این است  دارای مرز مشترک با ایران است و ممکن است با وقوع سیل و تبعات پس از آن مانند ناامنی، گرسنگی و بیماری در پاکستان ،مهاجرت اتباع پاکستانی به ایران در پی یافتن محیطی برای زندگی و فعالیت و دوری از اوضاع متشنج  افزایش یابد.

این مهاجرت می تواند تأثیرات نه چندان مطلوبی بر کشورهای همسایه داشته باشد .

این مهاجرت دارای ابعاد امنیتی و اجتماعی بوده و دارای بار منفی برای کشورمان می باشد.با توجه به هم مرزی پاکستان با استان سیستان و بلوچستان ورود اتباع پاکستانی به خاک ایران بر پیچیدگی های امنیتی و منطقه ای آن استان  می افزاید.ثانیا با توجه به حضور آوارگان افغان و تمرکز آنان در مناطق شرقی کشور مسائل جدید جمعیتی را پیش روی سیاستگذاران ایرانی قرار می دهد.

توجه ها به سمت پاکستان

در بدو امر توجه رسانه ها و افکار عمومی ایران به این فاجعه طبیعی کم بود و چندان توجهی به مساله نشد.اما موج دوم توجه ها بعد از نماز عید فطر و بیانات مقام معظم رهبری ایجاد شد. مقام معظم رهبری در بیانات خود در نماز عید فطر به سیل پاکستان اشاره کردند و به شکل موشکافانه ای به آن پرداختند که مسئله پاکستان در چه ابعادی اتفاق افتاده است و وظیفه مردم مسلمان جهان و ایران این است که این مسئله را از مهم ترین مسائل قلمداد کنند و به این مردم کمک کنند به هر طریقی که می توانند.

بعد از این خطبه بود که میزان توجه به این مسئله در میان مسئولان کشوری بسیار زیاد شد و در پی عمل به فرمایش ولی امر مسلمین شاهد اقدام تحسین برانگیز بسیاری از نهادهای ذیربط و مردم را برای کمک رسانی به کشور پاکستان بودیم از جمله با تعیین روزی به عنوان روز هم دردی با مردم پاکستان با استقبال بسیاری از مردم مواجه شد و رسانه نیز این بار با پوشش کامل این روز به خوبی این کمک رسانی ها را به معرض نمایش در آورد، اما پس از گذشت یک هفته از عید فطر باز شاهد هستیم که نه در تلویزیون و رسانه ها و نه در میان مردم دیگر صحبتی از پاکستان نیست، اما در پاکستان هنوز بچه های کوچک نیاز به کمک دارند و برای زنده ماندن و رفع گرسنگی با این سیل و پس موجهای آن دست و پنجه نرم می کنند.

 از این حیث باید مسئله آوارگان کشور پاکستان را در اولویت قرار داد  که دارای مردمانی مسلمان و در همسایگی هستند و نیز بنا به گفته مقام معظم رهبری مهم ترین امور مسلمانان کمک به این مردم مسلمان می باشد و برای کمک رسانی به سیل زدگان از هیچ کمکی دریغ نکنیم. در این خصوص این وظیفه بر عهده همه جهانیان می باشد اما باید جوامع اسلامی و همسایگان مسلمان این کشور در این امر از دیگر جوامع پیشی بگیرند. همانطور که در طول متن اشاره شد نکته ای که لزوم کمک رسانی را واجب می سازد جلوگیری از تأثیرات ناشی از وقوع سیل بر مردم مسلمان پاکستان و همچنین جلوگیری از انتشار بیماریها و وقوع اختلافات داخلی میان مردم در سطح این کشور می باشد که باید قبل از اینکه به فاجعه ای انسانی مبدل شود مهار شود.

فاطمه برادران/گروه جامعه و ارتباطات تبیان

تنظیم:سعید آقازاده