تبیان، دستیار زندگی
طیف سنج جذب اتمی، یک روش طیف سنجی برای اندازه گیری مقدار عناصر شیمیایی، با استفاده از جذب نور توسط اتم در حالت گازی است. در شیمی تجزیه، این روش برای تعیین غلظت یک عنصر خاص در یک نمونه، مورد استفاده قرار می گیرد...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آشنایی با دستگاه طیف سنج جذب اتمی

دانش پژوهان عزیز همان گونه که می دانید عناصر دارای مشخصات متنوعی هستند كه برای تعیین هركدام از آنها به ابزار و وسایل دقیقی نیاز است. آیا تا کنون این سوال به ذهن شما رسیده است که شیمی دانان و سایر دانشمندان چگونه به نوع عنصرهایی که در یک ترکیب ممکن است وجود داشته باشد پی می برند؟ ما به شما یکی از این ابزارها را طیف سنج جذب اتمی می باشد، معرفی می کنیم.

طیف سنج جذب اتمی(AAS) Atomic Absorption Spectrometer، یک روش طیف سنجی برای اندازه گیری مقدار عناصر شیمیایی، با استفاده از جذب نور توسط اتم در حالت گازی است. در شیمی تجزیه، این روش برای تعیین غلظت یک عنصر خاص در یک نمونه، مورد استفاده قرار می گیرد. طیف سنج جذب اتمی می تواند برای تعیین مقدار بیش از 70 نوع از عناصر مختلف مورد استفاده قرار گیرد. البته حد تشخیص برای همه 70 عنصر یکسان نیست.

آشنایی با دستگاه طیف سنج جذب اتمی

اساس روش:

اساس این تکنیک، استفاده از دستگاه جذب برای به دست آوردن غلظت ماده مجهول در نمونه است. لذا نیازمند رابطه ای بین میزان نور جذب شده توسط نمونه و غلظت نمونه هستیم.

به طور خلاصه، الکترون های اتم ها با جذب طول موج مشخصی (انرژی) می توانند به سطوح بالاتر انرژی بروند و برای مدت کوتاهی به حالت برانگیخته در بیایند. می دانیم که این مقدار انرژی جذب شده برای هر اتم با اتم دیگر متفاوت است. به زبان دیگر هر عنصری فقط به یک طول موج مشخص پاسخ می دهد. باریک بودن پرتو نور در این روش موجب می شود تا انرژی خاصی تولید شود و این روش بسیار دقیق و انتخاب پذیر باشد. هنگامی که اتم برانگیخته به حالت پایه برمی گردد طول موج مشخصی از خود نشر می کند که با اندازه گیری میزان جذب نمونه و رسم منحنی کالیبراسیون پی به میزان غلظت ماده مجهول در نمونه می بریم.

آشنایی با دستگاه طیف سنج جذب اتمی

آشنایی با دستگاه:

این دستگاه دارای 4 قسمت اساسی است:

1-منبع تابش

2-اتم ساز

3-تکفام کننده

4-دتکتور (آشکارساز).

مهم ترین خصوصیت منبع تابش، توانایی تولید باریکه ای از تابش با قدرت کافی و پایدار است. توجه ترازهای مختلف انرژی برای اتمی (طول موج های مختلف) اولین تراز مورد نظر است که همان الکترون آخرین مدار است که به اولین تراز تحریک برود. احتمال انجام انتقال بین تراز پایه و اولین تراز تحریکی نسبت به سایر ترازها بیشتر است.

آشنایی با دستگاه طیف سنج جذب اتمی

برای هر عنصر طول موج های مختلفی وجود دارد ولی یک طول موج حساس تر است. قسمت اتم ساز، همان شعله است که اتم ها به صورت آزاد در حال پایه می آیند. رابطه جذب و نشر بدین صورت بیان می شود که تمام مواد نور را در همان طول موجی که جذب می کنند، منتشر می کنند. بنابراین نور قابل جذب برای اتم های یک عنصر مثل مس بایستی به وسیله اتم های آزاد همان عنصر که به حالت تهییج شده هستند منتشر گردد و هر عنصر طول موج مشخص مربوط به خود را دارد و بدین ترتیب شناسایی شده و غلظت آن نیز تعیین می شود.

آشنایی با دستگاه طیف سنج جذب اتمی

دستگاه جذب اتمی برای اندازه گیری فلزات استفاده می‌شود و نمونه‌هایی که به دستگاه خورانده می‌شود باید به حالت محلول وجود داشته باشد (مگر برای کارهای تحقیقاتی خاصی که نمونه را می ‌توان به صورت جامد نیز آنالیز کرد که البته تجهیزات مورد نیار تجاری نشده ‌است). لذا قبل از اندازه گیری فلزات در هر نمونه‌ای، باید آن نمونه را به صورت محلول در آورد. لذا با انجام مرحله انحلال و هضم نمونه‌ها، محدودیتی در نوع نمونه وجود ندارد: آب، خاک، مواد غذایی، آلیاژها، سنگ معدن، پلاستیک و....

مطالب مرتبط:

باران سنج

آشنایی با دستگاه تبخیر روتاری

دستگاه استخراج سوکسله

اتوکلاو

سیم پیچ ها

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: نفیسه مدانلو

تنظیم: نسرین صادقی