ایده های برگزیده نجوم
هشتمین دوره ی پروژه های دانش آموزی تبیان
هشتمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز هم چون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.
نام ایده : تدوین تاریخ بر اساس تقویم هجری شمسی و ضرورت های آن
نام ارائه دهنده : اعظم امیروثوقی
زمینه و نوع پروژه : نجوم- عملی
درجه سختی: دشوار
به دلیل این که چهار فصل سال در ایران منظم بود، و آسمان صاف و آفتابی داشت، ایرانیان برای تقویم از طبیعت و دوره رویدادهای کیهانی حداکثر انطباق را ایجاد کردند. این کوشش منجر به ایجاد و بهره برداری از تقویم ها و نظام های گاهشماری بسیار متعدد و متنوعی شده بود، که در نهایت با ایجاد و تنظیم تقویم اعتدالی ایرانی، به حداکثر دقت ممکن برای تطبیق تقویم قراردادی با تقویم طبیعی دست یافتند، امروزه نیز این تقویم همچنان دقیق ترین تقویم تاریخ بشر شناخته می شود.
مبدأ گاهشماری هجری خورشیدی مانند گاهشماری هجری قمری، سال هجرت پیامبر اسلام، محمد، سال 622 میلادی از مکه به مدینه می‌باشد. آغاز هجرت پیامبر اسلام از مکه روز دوشنبه(1 ربیع‌الاول/ 24 شهریور سال 1 هجری) برابر با 13 سپتامبر 622 میلادی قدیم و 16 سپتامبر 622 میلادی جدید و ورود پیامبر به مدینه روز 8 ربیع‌الاول همان سال می‌باشد. سرآغاز گاهشماری هجری شمسی روز جمعه1 فروردین سال 1 هجری خورشیدی(29 شعبان 1 سال پیش از هجرت) برابر با 19 مارس 622 میلادی قدیم و 22 مارس 622 میلادی جدید است. البته روز اول سال یک هجری شمسی (از 1 فروردین تا 24 شهریور) برابر است با 5 ماه و 24 روز پیش از هجرت پیامبر (کمتر از یک سال) می‌باشد.
این گاهشماری از 365 روز در قالب 12 ماه تشکیل شده است و براساس گاهشماری جلالی(دقیق‌ترین تقویم جهان) سرآغاز آن اعتدال بهاری در نیمکره شمالی است. با این تفاوت که مبدأ آن هجری است. طراحان گاهشماری جلالی، گروهی ریاضیدان و اخترشناس بودند که نامدارترین آن ها حکیم خیام ریاضیدان و شاعر ایرانی بود. اینان به سفارش ملکشاه سلجوقی و با اصلاح گاهشماری یزدگردی به این گاه‌شمار نوین دست یافتند. گاهشماری جلالی با حفظ سرآغاز و طول سال با تغییر مبدا اسامی و طول ماه‌ها در قالب گاهشماری هجری شمسی برجی درآمده و باز با تغییراتی در طول ماه‌ها ضمن تنوع اسامی آن ها، عنوان تقویم هجری شمسی پیدا کرد.
این تقویم بر پایه سال اعتدالی خورشیدی برابر با 365,24219878 روز است. که سال تقویمی آن 365 و 366روزه (کبیسه) می‌باشد.
هر سال دارای 4 فصل با نام‌های بهار، تابستان، پاییز، و زمستان است و هر فصل 3 ماه دارد و هر ماه تقریباً 4 هفته و هرهفته 7 روز با نام‌های شنبه، یکشنبه، دوشنبه، سه‌شنبه، چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه (آدینه) دارد. هر سال با 1 فروردین و فصل بهار آغاز می‌شود.
بلندترین روز سال در 1 تیر و بلندترین شب سال در شب یلدا (از غروب 30 آذر تا طلوع آفتاب در 1 دی)رخ می‌دهد. طول ماه‌های این گاهشماری در طول تاریخ و در کشورهای مختلف متفاوت بوده است، ولی از حدود سال 1348 در ایران و افغانستان طول ماه‌ها یکسان است. طول ماه ها در نیمه اول سال 31 روزه و در نیمه دوم سال 30 روزه است با این تفاوت که ماه پایانی (اسفند) 29 روزه است و تنها در سال های کبیسه 30 روز خواهد داشت.
در این پروژه دانش آموزن با انواع تقویم تاریخ ایران و مبانی نجومی آن ها و روش های تبدیل آن ها به یکدیگر آشنا خواهند شد.
به طور خلاصه پژوهشگران به بررسی موارد زیر پرداخته اند:
1- آشنایی با هر یک از انواع تقویم
2- بررسی چگونگی تبدیل این تقویم ها به یکدیگر
3- بررسی ضرورت های تدوین تاریخ بر اساس تقویم هجری شمسی
4- تدوین بخشی از تاریخ بر اساس تقویم هجری شمسی
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان
تهیه و تنظیم: اعظم اژدری
مطالب مرتبط:
ایده های برگزیده فیزیک هشتمین دوره ی پروژه های دانش آموزی تبیان
ایده های برگزیده شیمی هشتمین دوره ی پروژه های دانش آموزی تبیان
ایده های برگزیده معماری هشتمین دوره ی پروژه های دانش آموزی تبیان
